Czerwcowy wystawowy zawrót głowy

Obieg po Sztuce Współczesnej to comiesięczny przegląd wystaw i wydarzeń odbywających się w polskich miastach. Zaglądamy do galerii sztuki, muzeów, centrów kultury - co czeka nas w tym miesiącu?

Wybierz miasto i eksploruj sztukę w czerwcu!

Bydgoszcz

Galeria Miejska BWA

Wystawa: Ponawianie

13.05.2023 – 24.06.2023

kuratorka: Danuta Milewska

Wystawa jest inspirowana kontakt improwizacją kuratorki rozpisaną na obiekty z kolekcji dzieł sztuki oraz zbiorów bibliotecznych Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy. To podróż pomiędzy dziełami, kontakt z informacjami płynącymi z tych prac, raczej odczuwanie, niż proces intelektualny.

Więcej informacji

Ponawianie, fot. Tomasz Zieliński

Wystawa: Medycyna kolekcji

22.06.- 27.08. 2023

kuratorzy: Danuta Milewska, Mania Schmidt, Grzegorz Schmidt

Wystawa kolekcji Grzegorza Schmidta to podróż pomiędzy znaczeniami, które wyłaniają się ze spotkań dzieł sztuki ze sobą i z publicznością. To kolekcja sensów tworzona także z obrazów zapisanych pod powiekami w trakcie intymnych spotkań publiczności z dziełami następujących artystek i artystów: Jan Berdyszak, Sławek Brzoska, Teresa Bujnowska, Marek Chlanda, Stanisław Dróżdż, Zbigniew Gostomski, Józef Hałas, Jerzy Kałucki, Koji Kamoji, Jarosław Kozłowski, Moshe Kupferman, Andrzej Leśnik, Eugeniusz Markowski, Jerzy Nowosielski, Zofia Rydet, Mikołaj Smoczyński, Kajetan Sosnowski, Antoni Starczewski, Henryk Stażewski, Jonasz Stern, Maciej Szańkowski, Marek Szczęsny, Andrzej Szewczyk, Monika Szwed, Jan Tarasin, Tomasz Tatarczyk, Ryszard Winiarski, Jerzy Wroński.

Więcej informacji

Stanisław Dróżdż bez tytułu (Życie Śmierć), 1969, wydruk na papierze, 64 x 64 cm, kolekcja prywatna

Wystawa: Zła dobra Pani. Agata Marchlewicz – Cięta córa

30.06.-19.08.2023

kuratorka: Karolina Rybka

Historia polskich ludowych wycinanek zaczęła się w połowie XIX wieku. Ta tradycyjna sztuka zainspirowała artystkę do tworzenia współczesnej odsłony wycinanek. Dawniej wycinanki robiono nożycami do strzyżenia owiec, Agata jednak używa bardziej precyzyjnego narzędzia jakim są nożyczki do paznokci. Do bardziej skomplikowanych i niesymetrycznych prac używa nożyka – to mały ukłon w stronę wycinanki żydowskiej i chińskiej, której jest wielką fanką. Tworzone przez nią motywy zdecydowanie odbiegają od tradycyjnych ludowych wycinanek. Jej wycinanki są dość intymne, porusza w nich swoje prywatne historie. Specjalnie przygotowany papier pod wycinankę traktowany jest autorską techniką, dzięki woskowaniu kolor staje się głębszy i trójwymiarowy, a prace artystki są bardzo malarskie.

Więcej informacji

Agata Marchlewicz, "Pal się kochanie", format 30/40 cm, wycinanka- technika własna

Wystawa: KARUZELA

16.05. 2023 - 19.06.2023

kuratorki: Agnieszka Gorzaniak, Karolina Pikosz

Jest to wystawa prac dzieci uczestniczących w cyklu Dziecko na warsztat.

Uchylcie drzwi i wejdźcie do naszego wspólnego świata. Ciemne zakamarki, nieprzenikniona przestrzeń, skrywają Wasze dzieła sztuki. Zapraszamy do wspólnej podróży, w której chwilami serca zabiją mocniej, a trzymana w ręce latarka odsłoni niejeden wspaniały, wyobrażony świat. Może zaskrzypią drzwi starej szafy, której brzuch wypełnią Wasze rysunki i obrazy. Gdzieś w kącie zamajaczy łóżko – można się na nim umościć albo wślizgnąć pod nie – tam ukryły się analogowe animacje, wyczekujące by je obejrzeć. Tegoroczna Karuzela skrywa artystyczne sekrety, spragnione Waszej uwagi i ciekawości, przyjdziecie, by nie czuły się samotne? - kuratorki wystawy.

Więcej informacji

plakat wystawy

Elbląg

Galeria EL

Wystawa: Retrowersje: sobie mieszkania - miastu Starówkę

13.05-25.06.2023

Zespół kuratorski: Zuzanna Mielczarek, Maciej Olewniczak, Emilia Orzechowska, Mateusz Włodarek

Kolorowym fasadom elbląskiej Starówki daleko do naśladowczego rekonstruowania form i ornamentów z przeszłości, wtórnej dosłowności czy tandetnej imitacji. Jaka jest geneza tych zjawiskowych pierzei? Retrowersja stworzyła ramy dla powojennej odbudowy Starego Miasta, na rozpoczęcie którego Elbląg czekał ponad 40 lat, bo aż do drugiej połowy lat 80-tych. W założeniach konserwatorki Retrowersja to próba powrotu do dawnego, utraconego charakteru przedwojennego miasta wraz z jego niemierzalnymi, ulotnymi wartościami: atmosferą, duchem, nastrojem, tożsamością. Nowe kamienice wyrosły na obrysie historycznych fundamentów, wiernie utrzymując urbanistyczny układ, siatkę ulic i skalę kwartałów. Jednak forma architektoniczna nowych, postmodernistycznych budynków nie rekonstruuje przeszłości dosłownie. Architekci Szczepan Baum i Ryszard Semka pod czujnym okiem konserwatorki, sięgając do lokalnej historii, stworzyli zupełnie nowy świat. Czym w takim razie jest ta cała Retrowersja? Jak mówi prof. Maria Lubocka-Hoffmann „To trzeba po prostu poczuć…" Na wystawie zaprezentowane zostaną w dużej mierze niepublikowane dotąd archiwalne fotografie, dokumenty, rysunki, plany, artykuły prasowe, materiały video. Powojenna historia obszaru Starego Miasta zostanie opowiedziana dzięki wiedzy i archiwaliom zgromadzonym podczas niezwykle cennych rozmów przeprowadzonych z osobami bezpośrednio zaangażowanymi w odbudowę. By poszerzyć punkty widzenia na powojenną odbudowę, zespół kuratorski zaprosił do współpracy kilkanaście artystek i artystów, którzy w nawiązaniu do poszczególnych wątków poruszanych na wystawie, stworzyli autorskie formy przestrzenne, które będą prezentowane we wnętrzu Galerii EL.

fot. materiały promocyjne

Gdynia

Galeria Debiut

Wystawa: Magdalena Abakanowicz - "Wątki i osnowa"

31.03-31.07.2023

Kuratorka: Aleksandra Szwarc

Twórczość Magdaleny Abakanowicz w głównej mierze kojarzona jest z tkaniną. Dzięki eksperymentom z rozmaitymi rodzajami włókien została dostrzeżona na Międzynarodowym Biennale Tkaniny w Lozannie w 1962 roku, a trzy lata później nagrodzona Złotym Medalem na Biennale w São Paulo. Powstałe wówczas abakany zrewolucjonizowały sposób postrzegania tkaniny jako wytworu rzemiosła artystycznego, wskazały także główny temat zainteresowań artystki: fascynację biologizmem, światem natury - jej żywotnością, wzrostem, rozwojem, rozkwitem, dojrzewaniem i obumieraniem. Motyw ten stał się impulsem do poszukiwania nowego, oryginalnego języka form: od płaszczyznowego malarstwa i rysunku, poprzez reliefowe, aż do pełno przestrzennych. Artystka pomimo wielokrotnej zmiany technik i materiałów pozostała mu wierna. Uczyniła go trwałą osnową swych prac. Z poszczególnych nici i wątków snuła opowieść o Życiu i jego Istocie. W efekcie utkała „materię” bogatą, o wielu fakturach, odcieniach i barwach; „tkaninę” odmienną w formie, połączoną wyrazem.

Na obecnej ekspozycji będzie można podziwiać pierwsze obrazy artystki (powstałe jeszcze w latach sześćdziesiątych), rysunki, tkaniny, humanoidalne korpusy jutowe i metalowe, druciane ptaki

Więcej informacji

plakat wystawy

Gorzów Wielkopolski

Wystawa: Niech świeci. Wokół fotograficznego archiwum VEHA

2.06-10.09.2023

Kuratorka: Vera Zalutskaya

Punktem wyjścia dla wystawy jest zainicjowane w 2017 roku przez Lesię Pczołkę archiwum VEHA - jedna z najważniejszych inicjatyw dotyczących opieki nad białoruskim dziedzictwem wizualnym. Projekt polega na zbieraniu oraz katalogowaniu amatorskiej i rodzinnej fotografii, dokumentującej różne aspekty życia społecznego od momentu pojawienia się tego medium na terenie dzisiejszej Białorusi. Dotychczasowymi tematami tej kolekcji były: ujęcia rodzinne na tle samotkanych dywanów, kompozycje weselne i pogrzebowe oraz wizerunki ludzi na tle lasu. Każdy z tematów został zaprezentowany w osobnej książce, uzupełnionej o teksty badawcze. VEHA, poprzez zbieranie, badanie i upowszechnianie wizualnego archiwum społecznego, za swój główny cel obiera zachowywanie śladów historii białoruskiej codzienności. W kontekście działań białoruskiego państwa oraz instytucji publicznych, często intencjonalnie lub poprzez brak odpowiednich zasobów zacierających czy wręcz niszczących ślady lokalnej kultury, inicjatywę VEHA można śmiało uznać za przejaw zarówno aktywizmu kulturowego, jak i obywatelskiego.

Do udziału w wystawie zaproszone zostały artystki pochodzące z Białorusi, Polski oraz Makau. Większość z prezentowanych prac została stworzona specjalnie na okazję wystawy. Pochodząca z Podlasia Olga Anna Markowska skupia się na kwestii dotyczącej relacji człowieka z lasem, między innymi przetwarzając poświęcone naturze białoruskie pieśni ludowe na współczesną kompozycję muzyczną. Katarzyna Sienkiewicz, należąca do mniejszości białoruskiej odsłania historię własnej rodziny, powiązaną z tkactwem (tkaczkami były obydwie babcie malarki) i kulturą białoruską. Pochodząca z Makau Kate Ngan Wa Ao odnosi się do specyficznego sposobu widzenia historii z terenów, znajdujących się “pomiędzy” różnymi, często przemocowymi, mocarstwami i kulturami (cecha wspólna dla Białorusi i Makau). Rozalina Busel jest autorką poetyckiej instalacji, łączącej w sobie kluczowe atrybuty ludzkiego życia i śmierci, która unaocznia związek pomiędzy wybranymi tematami archiwum VEHA. Lesia Pczołka, pomysłodawczyni i założycielka inicjatywy, stworzyła kilka prac łączących tematy wszystkich odsłon archiwum. Odnoszą się one do skomplikowanych, często sprzecznych elementów charakterystycznych dla białoruskiej kultury, nie dających sprowadzić się do monolitycznego zestawu znaków i symboli narodowych.

Tytuł wystawy „Niech świeci” został zaczerpnięty z fragmentu wiersza „Żyć” Łarysy Hienijusz (1910-1983), białoruskiej poetki i polityczki emigracyjnej, żyjącej w czasie, z którego pochodzi większość fotografii w archiwum VEHA. Jej rozumienie życia wiąże się z najprostszymi zagadnieniami: przynależnością do ziemi, lasów, sadów, więzią międzypokoleniową, pamięcią, domem, a także wiarą w lepsze jutro. Są to tematy, które często odnajdziemy w prywatnych zbiorach rodzinnych zawierających w sobie pojedyncze historie. Zebrane do większego zbioru, takiego jak archiwum VEHA, tworzą historię kraju. Historia ta prezentuje się w swojej oddolnej odsłonie, pozbawionej wielkich narracji, znanych nazwisk i powszechnie celebrowanych dat. Pozwala to na szczegółowe uchwycenie przejawów lokalnego środowiska naturalnego i kulturowego poprzez prezentację najbardziej uniwersalnych elementów ludzkiego życia.

Więcej informacji

Olga Anna Markowska, 6 years

Wystawa: BEZ TYTUŁU (EMOCJONALNE ARCHIWUM)

13.05-25.06.2023

kurator: Romuald Demidenko

Galeria handlowa od dawna nie cieszyła się popularnością. Nie było już tłumów podziwiających witryny. Zostało zamknięte kino, które było ostatnią nadzieją miejsca. Dwójka artystów zdecydowała się odwiedzić opuszczony budynek. Chcieli stworzyć nowe dzieła i tchnąć życie w puste przestrzenie. Zaprojektowana przez nich instalacja umieszczona w atrium miała nawiązywać do klasyki environmentu. Wierzyli, że ich wspólne dzieło będzie inspirować. Tuż przed otwarciem okazało się, że prezydent wydał decyzję o zburzeniu budynku. Na jego miejscu miała powstać galeria sztuki.

Artyści nie tracili wiary, że ich dzieło i historia galerii handlowej będą mogły być opowiedziane w innym miejscu. Zaplanowali rekonstrukcję instalacji. Zestawienie prac dwójki artystów tworzyło formę przestrzenno-symboliczną, w której każdy element zakorzeniony był w indywidualnym doświadczeniu, a zarazem stanowił próbę interpretacji najnowszej historii. Instalacja składała się z wieloelementowych asamblaży, które przypominały gabloty reklamowe, wykorzystujące grafiki, obiekty znalezione i półpłynne materiały. Otaczały je prace malarskie, w których pojawiał się tekst i narracje dotyczące migracji czy języka.

Więcej informacji

fot. materiały promocyjne

Katowice

Galeria BWA Katowice

Wystawa: Obrazy i obiekty ścienne – Jerzy Sojka

12.05-25.06.2023

Jerzy Sojka tworzy obrazy i obiekty ścienne, które są abstrakcjami geometrycznymi, często o niekonwencjonalnej, redukcyjnej formie. Jego zdaniem dzieło konstytuuje przede wszystkim forma wynikająca z interesującego pomysłu, trafnie zmaterializowana i intrygująca, o świetnie współbrzmiących komponentach, takich jak kształt, kolor czy proporcje. Artysta eksperymentuje z różnymi powierzchniami, łączy kontrastujące faktury (gładkie, szorstkie), redukuje kompozycję do kilku geometrycznych, raczej regularnych kształtów, eliminuje to, co niepotrzebne. Zdecydowanie ogranicza paletę kolorystyczną do kilku kolorów, bierze pod uwagę ich ekspresję oraz znaczenie dla podkreślania napięć czy harmonijnych relacji między powierzchniami barwnymi. Jego prace, albo wiszą płasko na ścianie, albo wyraźnie odstają od jej powierzchni, angażując przestrzeń, przez co nabierają cech form przestrzennych. Zdaniem autora powierzchnia ściany ekspozycyjnej, jako przewidziane wizualne środowisko, warunkuje właściwy sposób widzenia i percepcji obiektów. Niektóre z nich na czas ekspozycji „zapożyczają”, czy też „zawłaszczają” część powierzchni ściany, na której są umieszczone. Dlatego w takich przypadkach kolor ściany powinien być wyłącznie biały.

Więcej informacji

Jerzy Sojka,Tuż przed,2018

Wystawa: „PLAYPEN” Mateusz Dąbrowski

13.05–25.06.2023

Kurator: Tomasz Dąbrowski

Na wystawie w katowickiej Galerii Sztuki Współczesnej BWA prezentowane są wybrane dzieła artysty, powstałe w latach 2015-2023. Wystawa ma charakter przeglądu twórczości artysty, z podziałem na trzy obszary zainteresowań, w trzech kolejnych okresach czasu. W ostatnich latach powstały obiekty nawiązujące do baumanowskiego sformułowania „płynnej nowoczesności”. Poruszają tematy dręczących człowieka lęków oraz nieokreślonego dyskomfortu, jaki odczuwa w obszarze swojej psychiki. Dotyczą poczucia niepewności jednostki wobec fragmentaryczności, braku ciągłości oraz epizodyczności świata. Nieustannie oscylują pomiędzy niestabilnością, a poszukiwaniem równowagi.

Mateusz Dąbrowski, MIRRORS, 2015, zdjęcie dzięki uprzejmości artysty

Kielce

Muzeum Narodowe w Kielcach

Wystawa: POLSKI MĘŻCZYZNA 1910–2010

23.05–15.10.2023

kuratorka: Iwona Rajkowska

W okresie 1910–2010 sztuka nowoczesna w pełni zaistniała, rozwinęła i ugruntowała się w kulturalnej codzienności. Wystawa zaprezentuje ewolucję w przedstawianiu postaci mężczyzny w malarstwie i rzeźbie w danym okresie. Na ekspozycji będzie można zobaczyć przykłady zarówno śmiałej obrazowo czy kolorystycznie figuracji, jak i XX-wiecznego realizmu, w tym polskiego realizmu socjalistycznego (socrealizmu). Akcent położony zostanie na jakościach malarskich i rzeźbiarskich – przykłady rzeźby są tu szczególnie cenne, ponieważ prezentowana jest ona w kieleckim Muzeum niezmiernie rzadko. Podstawą selekcji prac są bardzo obszerne ikonograficznie kolekcje polskich muzeów, w rezultacie czego zostaną zaprezentowane wartościowe obiekty rzadziej do tej pory pokazywane czy publikowane.

Zbigniew Pronaszko, Portret Architekta, ok. 1919, olej, tektura, Własność Muzeum Narodowe w Warszawie

Muzeum Dialogu Kultur, oddział Muzeum Narodowego w Kielcach

Wystawa: Śląsk. Panorama Dziedzictwa

13.06–31.12.2023

Kurator: dr Paweł Grzesik

Ideą ekspozycji jest ukazanie Śląska w kontekście doświadczenia ciągłości oraz wspólnego dziedzictwa materialnego i kulturowego wielu pokoleń i epok historycznych. Przedstawione zostaną eksponaty ze zbiorów własnych oraz użyczone z innych placówek muzealnych i bibliotek, reprezentujące dziedzictwo zakładów rzemieślniczych i przemysłowych, instytucji kultury i nauki, uzdrowisk i osiedli robotniczych – m.in. szkło, ceramika, biżuteria, artystyczne odlewy z żeliwa, zabytki piśmiennictwa, drukarstwa i przemysłu.

Więcej informacji

plakat wystawy

Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku, oddział Muzeum Narodowego w Kielcach

Wystawa: Imaginarium afrykańskie Henryka Sienkiewicza

25.04–29.10.2023

Kurator: Łukasz Wojtczak

Podróż pisarza do Afryki w latach 1890–1891 zbiegła się z apogeum kolonializmu europejskiego na tym kontynencie. Główne powody afrykańskich ekspedycji to przede wszystkim: pasja poznawcza, badania naukowe, szukanie inspiracji twórczych – dziennikarskich i literackich. W przypadku autora W pustyni i w puszczy wydaje się, że wszystkie te czynniki skłoniły go do podjęcia decyzji o podróży – trudnej, wymagającej dobrego zdrowia, układów i pieniędzy. Pokłosiem kilkumiesięcznego pobytu w Afryce są Listy z Afryki publikowane w „Słowie” od 31 stycznia 1891 do 27 lutego 1892 roku. Stanowią one bogate źródło dla badaczy. Na szczególną uwagę zasługują opisane przez Sienkiewicza formy działalności Europejczyków związane z ekspansją kolonialną: handel egzotycznymi towarami, ale także ludźmi, tworzenie struktur administracji – bezwzględnej, nastawionej na wyzysk tubylców, narzucanie własnych norm i praw kosztem łamania miejscowych systemów, korupcja, rozwijająca się propaganda kolonialna. Pisarz przekonał się, jak wyglądało agresywne zawłaszczanie i penetrowanie obcych terytoriów. Wskazał na groźne konsekwencje tych zjawisk dla Afrykańczyków. Na wystawie zostaną zaprezentowane dzieła malarskie, grafiki, fotografie, nawiązujące do poruszanych na ekspozycji wątków, miejsc i ludzi, ale także przedmioty codziennego użytku, związane z kulturą krajów, w których autor Trylogii gościł. Całość będzie opowieścią o skutkach szerzenia idei imperialnych na przełomie XIX i XX wieku.

Więcej informacji

fot. materiały prasowe

Kraków

Bunkier Sztuki

Wystawa: Blisko ciała. Wystawa prac z Kolekcji Bunkra Sztuki

Otwarcie: 17 marca 2023

Kuratorka: Agnieszka Mazoń-Żywolewska

Na wystawie Blisko Ciała prezentowane jest ponad 40 dzieł polskich i zagranicznych artystów z kolekcji galerii Bunkier Sztuki. Twórcy obrazów, fotografii, filmów, obiektów i instalacji wykorzystują potencjał ciała w różnorodny, często bezkompromisowy sposób, rozszerzając pole interpretacji poza kategorie czysto estetyczne, dotykając spraw trudnych i niewygodnych, ale ważnych społecznie. Dzieła zaprezentowane na wystawie opowiadają o nas samych – zamkniętych w ciele przypisanym przez naturę, ale także o próbach przełamywania kulturowych stereotypów. Ujawniają dane nam bogactwo środków wyrazu, gestów i możliwości snucia niezliczonych historii z życia swojego i innych.

Więcej informacji

Karol Radziszewski, z cyklu Studium do rannego powstańca, 2011, fotografia, 30 × 20 cm, Kolekcja Bunkra Sztuki

Galeria Starmach

Wystawa: Mirosław Bałka SEMPER FRAGMENTUM

23.05-31.08.2023

kurator: Andrzej Szczepaniak

Wystawa Mirosława Bałki to już druga, po dwudziestu latach, wystawa artysty w tej samej przestrzeni galeryjnej. SEMPER FRAGMENTUM dedykowana jest miejscu. Gmach galerii jest zaadaptowanym do celów wystawienniczych zabytkowym Domem Modlitwy zboru izraelickiego Zuchera. Kontekst hasydzkiego Domu Modlitwy na terenie byłego getta żydowskiego ma istotne znaczenie, ponieważ Mirosław Bałka zawsze „przysłuchuje się” architekturze miejsca, w którym wystawia swoje prace. Wystawa sięga po wczesne prace na papierze z lat 90. aż po obecne. Jak w przypadku każdej z jego ekspozycji jest rezultatem analizy historii i przestrzeni samego miejsca, próbą dokumentowania pewnych sytuacji z przeszłości i dotykania niełatwych, problematycznych wspomnień.

Więcej informacji

Mirosław Bałka, Boy, 2008, techika mieszana/ papier, 24,8 x 17,3 cm

Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK

Wystawa: Artyści z Krakowa. II Grupa Krakowska

30.03-24.09.2023

Kuratorka: Maria Anna Potocka

W 1957 roku powstała II Grupa Krakowska – stowarzyszenie niezależnych artystów, myślących każdy inaczej, ale tak samo oddanych sztuce. Byli indywidualistami, jednak łączyło ich zainteresowanie nowoczesnością. Podstawowym warunkiem zaproszenia do Grupy była „nerwica” twórcza – wyczucie narkotyku związanego z uprawianiem sztuki. Takim podejściem II Grupa Krakowska o kilka lat wyprzedziła Fluxus. Stała się polską awangardą postmodernizmu. Wbrew nazwie członkami mogli być również artyści z innych miast. Na wystawie zobaczyć można prace m.in.: Marii Jaremy, Tadeusza Kantora, Jerzego Nowosielskiego, Marii Pinińskiej-Bereś czy Jonasza Sterna.

Więcej informacji

Jerzy Nowosielski, Dziewczyny na statku, 1981, olej / płótno, 80 × 100 cm, Kolekcja Galerii Starmach, fot. M. Gardulski

Wystawa: Jakub Julian Ziółkowski - Jesteście moi

30.03-24.09.2023

Kuratorka: Delfina Jałowik

Wystawa w MOCAK-u to pierwsza tak obszerna prezentacja twórczości artysty. Na wystawie znajduje się ponad 100 prac, wśród nich wielkoformatowe obrazy, rozbudowane instalacje, precyzyjne rysunki oraz monotypie, niewielkie rzeźby i obiekty ceramiczne. Specjalnie na wystawę powstały monumentalny obraz Sen o życiu oraz totemiczna rzeźba Duch naszego ludu, eksponowana na zewnątrz. Jesteście moi jest manifestem życia oraz nadrzędnych procesów, rządzących wszystkim, co istnieje. To refleksja o trwaniu, zasadach funkcjonowania człowieka w świecie oraz o tym, jak ten świat się zmienia.

Wystawie towarzyszy obszerna polsko-angielska publikacja z tekstami: Olgi Tokarczuk, Cecilii Alemani, Bartłomieja Dobroczyńskiego, Kajetana Młynarskiego, artysty oraz kuratorki wystawy, wydana wspólnie przez MOCAK i wydawnictwo Hatje Cantz.

Więcej informacji

Jakub Julian Ziółkowski, Logos, 2021, olej, technika mieszana / płótno, 210 × 160 × 23 cm, courtesy J. J. Ziółkowski, fot. M. Torbus

Wystawa: Powrót do ceramiki

30.03-17.09.2023 w Galerii Alfa

Kuratorka: Mirosława Bałazy

Powrót do ceramiki to wystawa prac artystów współczesnych, którzy w swojej praktyce sięgają po medium ceramiki. Rdzeniem ekspozycji są prace z Kolekcji MOCAK-u: Feika Beckersa, Burçak Bingöl, Nschotschi Haslinger, Agaty Kus, Justyny Smoleń i Jakuba Juliana Ziółkowskiego. Poza tym na wystawie znajdą się realizacje Wojciecha Ireneusza Sobczyka, Aleksandry Liput, Natalii Kopytko i Tomka Kulki. Na wystawie zobaczymy prace obejmujące niemal pełną skalę możliwości tego medium – od hiperrealistycznych przedstawień natury, do obiektów przypominających destrukty. Powrót do ceramiki prezentuje bardzo różne koncepcje artystyczne. Pojawiają się w nich fragmenty natury, obiekty przywołujące na myśl obrzędy, przedmioty banalne oraz teksty. W tych pracach można znaleźć emocje, ironię, prześmiewczość, nawet duchowość.

Więcej informacji

Wojciech Ireneusz Sobczyk, Bruma, 2020, ceramika, 135 × 145 × 30 cm (fragment), courtesy Galeria LETO, W.I. Sobczyk

Muzeum Narodowe w Krakowie

Wystawa: Wilno, Vilnius, Vilne 1918–1948. Jedno miasto – wiele opowieści

24.05–3.09.2023

Kuratorzy: Giedrė Jankevičiūtė, Andrzej Szczerski

Na wystawie w Muzeum Narodowym w Krakowie – poprzez obrazy, grafiki, zdjęcia i inne prace ówczesnych twórców – zaprezentowany zostanie wizerunek Wilna w powikłanym okresie historycznym 1918–1948. W tym czasie miasto przechodziło z rąk do rąk – stawało się częścią Polski i Litwy, było zajmowane przez hitlerowców i wojska radzieckie. Okupacje i wojny radykalnie zmieniły populację Wilna i jego strukturę społeczną, głęboko odcisnęły się też na materialnej tkance miasta – jego architekturze i urbanistyce.

Na ekspozycji znajdą się dzieła wileńskich artystów przechowywane w polskich i litewskich instytucjach dziedzictwa kulturowego. Obok znanych i wielokrotnie przedstawianych dzieł klasyków wileńskiej sztuki, m.in. Ferdynanda Ruszczyca, Jana Bułhaka, Ludomira Sleńdzińskiego, Bronisława Jamontta, Michała Rouby, Jerzego Hoppena, na wystawie pojawią się także obrazy i grafiki młodszego pokolenia, do którego należeli m.in. Hanna Milewska, Józef Horyd czy Hadassa Gurewicz-Grodzka. Niektóre ich dzieła zostaną pokazane po raz pierwszy. Przebłyski awangardy na artystycznej scenie Wilna, uchodzącej za ważny ośrodek neoklasycyzmu, będą reprezentowane przez obrazy Vytautasa Kairiūkštisa i jego kolegę Władysława Strzemińskiego, zdjęcia studenta Bauhausu Mojżesza Worobiejczyka (Moï Ver), akwarele Bencjona Michtoma, a także model słynnego pomnika Adama Mickiewicza autorstwa Zbigniewa Pronaszki. Wizerunek Wilna poszerzy dział litewski, złożony z pejzaży i portretów Vladasa Drėmy, Antanasa Gudaitisa, Juozasa Mikėnasa, Algirdasa Petrulisa i Adomasa Varnasa. Zwieńczeniem narracji będą dzieła zrodzone z nostalgii za utraconym Wilnem, w tym grafiki i obrazy Andrzeja Wróblewskiego, wybitnej postaci polskiej sztuki powojennej, zainspirowane doświadczeniami z młodości spędzonej w Wilnie.

Więcej informacji

Ludomir Sleńdziński (1889-1980), Gazeciarka (Dziewczyna z gazetami), olej na płótnie, 1929, Muzeum Śląskie w Katowicach

UFO Art Gallery

Wystawa: Wonderful Line. A sentimental Flight

05.05 - 10.06.23

Kuratorka: Goschka Gawlik

Żyjemy w epoce splątania różnych gatunków, krajów, języków, kultur, płci, no i oczywiście wartości. Powinowactwa pomiędzy różnymi dyscyplinami sztuki – a więc sztukami wizualnymi, filmem, muzyką, tańcem itp. – umożliwia szybkie przekraczanie granic. To przeżywane doświadczenie w epoce spektaklu. Wystawa skupia przejawy różnorodnych postaw artystycznych. Wszystkich obecnych na niej artystów i artystek łączy jednak relacja do sztuki konceptualnej. Antycypowali ją, jak w przypadku Jadwigi Maziarskiej, inni stali się jej spadkobiercami. Ich twórczość nie ogranicza się do jednego medium, gdyż realizują jednocześnie hybrydowe obiekty lub rzeźby, obrazy, obiekty, wideo i performance. Wszystkim można przypisać jednak zainteresowanie linearną formą, którą z pasją modelują i przekształcają przy użyciu zróżnicowanych środków wyrazu. W ich pracach linia wskazuje niekiedy na granice realnego, linia spaja ale i dzieli, a w innych pracach nagromadzenia linii i ich zagęszczenia służą wytwarzaniu idiosynkratycznych efektów wizualnych. Na ukazanych na wystawie pracach linie mogą odzwierciedlać również fakturę powierzchni ciał – w całej dosłowności – lub odsyłać do bytów czy zjawisk bardziej ulotnych, abstrakcyjnych, o niepewnym statusie ontologicznym. Nawiązując do wydanej w 1926 roku książki Wasylego Kandinsky'ego „Punkt i linia a płaszczyzna”, wystawa zderza twórczość artystek i artystów wizualnych z unikalnymi notacjami kompozytora Krzysztofa Pendereckiego, gdzie w miejsce klasycznych nut ukazują się enigmatyczne symbole, sentencje lub stawiane gorączkowo, zygzakowate linie. Wystawa śledzi rezonanse form partytury muzycznej z emocjonalnymi korespondencjami barw i linii w sztukach wizualnych, uwypuklając ich niesforny wewnętrzny blask i wibracje konkretnych prac.

IZA SCHMIDLEHNER, bez tytułu, 2007, olej na płótnie, 52x110 cm

Wawel

Wystawa: WYSPIA. Sztuka współczesna na Zamku Królewskim na Wawelu

26.01-30.11.2023

Kuratorka: Agnieszka Jankowska-Marzec

To nie zdarza się często. Dzieło sztuki na wyciągnięcie ręki – przejrzymy się w nim, dotkniemy go, a dzięki formalnym zabiegom zobaczymy zabytkowe otoczenie w niecodziennych barwach. Zamek Królewski na Wawelu nie przestaje zaskakiwać w 2023 roku. Już 26 stycznia na dziedzińcu zewnętrznym stanie Wyspia. To współczesna instalacja artystyczna Kingi Nowak inspirowana twórczością Stanisława Wyspiańskiego, która w symboliczny sposób spełnia jedno z jego największych marzeń – pozostawienia swojego śladu w tym wyjątkowym miejscu.

Dr Agnieszka Jankowska-Marzec, kuratorka instalacji zwraca uwagę, że autorka Wyspii podąża tropem wawelskich fascynacji Wyspiańskiego, równocześnie czerpiąc inspirację z jego witraży i malarstwa ściennego znajdującego się w krakowskim kościele oo. Franciszkanów. – Kolorystyka witraży, o głębokich, nasyconych barwach, rozświetlonych przez przenikające przez nie światło, sprzymierzona z geometrycznymi motywami, kratownicą obecną w malarstwie ściennym wpłynęła na ostateczną formę instalacji o wieloznacznym tytule Wyspia – stwierdza Agnieszka Jankowska-Marzec.

–Wyspia to Wyspiański – otwarty, bezgraniczny, nieskończony. Ale też „wyspa” – fragment, odrębne miejsce, które, mam nadzieję, zmienia naszą optykę i pozwala na zobaczenie świata w zdecydowanych, intensywnych kolorach – mówi Kinga Nowak, autorka instalacji.

Więcej informacji

Kinga Nowak, Wyspia, fot. Jeremi Dobrzański

Wystawa: Beksiński. Rzeźby

26.04-01.10.2023

Kuratorzy wystawy: Małgorzata i Marcin Gołębiewscy

Niemal nieznane oblicze Zdzisława Beksińskiego, artysty – rzeźbiarza poznamy w Ogrodach Królewskich na Wawelu. Wszystko za sprawą nowej, zachwycającej i nieoczywistej ekspozycji w plenerze zatytułowanej Beksiński. Rzeźby. Zobaczymy 14 intrygujących prac artysty, które w renesansowym otoczeniu zyskują nowy sens interpretacyjny. Jasność i bujność świata natury, z których słyną wawelskie ogrody spotkają się na wystawie z mrokiem i niepokojem wyrażonym w dziełach Beksińskiego wciąż otoczonych aurą tajemnicy.

Na wystawie zobaczymy cykl rzeźb zatytułowany Głowy. Tworzą je odlewy w brązie, wariacje na temat ludzkiej czaszki oraz płasko opracowane reliefy. Wśród znaczących dzieł artysty znalazły się także odlewy dwóch, poruszających rzeźb monumentalnych: Hamlet i Makbet.

Więcej informacji

widok ekspozycji, fot. Jeremi Dobrzański

Legnica

43. edycja Legnickiego Festiwalu SREBRO

25.04-16.07.2023

Legnicki Festiwal SREBRO to jeden z największych w Europie przeglądów prezentujących, promujących i dokumentujących działania w zakresie szeroko pojętej biżuterii artystycznej – niszowej dziedziny plasującej się na pograniczu sztuki, rzemiosła i designu. Wydarzenie organizowane jest przez miejską Galerię Sztuki od ponad czterdziestu lat. Każdego roku w maju w Legnicy mają miejsce liczne wystawy biżuterii, prezentujące kilkaset obiektów autorstwa artystów z Polski i zagranicy, a także wydarzenia towarzyszące, m.in. seminarium pt. „Granice Sztuki Globalnej”. Program Festiwalu po raz kolejny obejmuje szereg wydarzeń skupionych wokół autorskiej biżuterii. Na tegoroczną edycję złożyło się 12 ekspozycji unikatowej biżuterii artystycznej, plakatów i fotografii, usytuowanych w 8 miejscach prezentacji w sercu miasta. Na wystawach zobaczyć będzie można łącznie ok. 1000 obiektów biżuterii i designu, autorstwa blisko 300 artystów z kilkudziesięciu krajów.

Konkurs dedykowany jest projektantom i twórcom biżuterii artystycznej. Co rok odbywa się pod innym hasłem, nadającym twórczym poszukiwaniom kontekst społeczno-kulturowy. W tym roku tematem Konkursu została JAKOŚĆ. Zespół jurorów w składzie: prof. Sławomir Fijałkowski (Polska), prof. Piotr Korduba (Polska) David Sandu (Rumunia), prof. Ludmila Šikolová (Czechy), Ana Pina (Portugalia) ocenił 317 prac 189 artystów z 30 krajów. Na pokonkursowej, głównej wystawie Festiwalu zobaczymy prace 40 zakwalifikowanych artystów z 16 krajów. Pozostałe (niezakwalifikowane) prace trafią na tradycyjny pokaz pt. Holownia, gdzie odbiorcy będą mogli skonfrontować własne odczucia z werdyktem jurorów.

Więcej informacji

Ebba Katarina Bruce, Własna droga obiekt, srebro, żywica, 2022

Lublin

Galeria Biała

wystawa: Basia Banda - Najbardziej na świecie

23.06-04.08.2023

Basia Bańda (ur.1980) jest absolwentką Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu. Od 2008 pracuje w Instytucie Sztuk Wizualnych, na Wydziale Artystycznym Uniwersytetu Zielonogórskiego w Zielonej Górze. W Galerii Białej uczestniczyła dotychczas w wystawach zbiorowych Malarki (2015) i Wieża Bab2 (2021).

Jej twórczość jest bardzo wieloznaczna, zmysłowa i poruszająca również w wymiarze emocjonalnym. Planowana ekspozycja ma charakter retrospektywny. Artystka zaprezentuje prace z różnych obszarów swojej sztuki. Będą to obrazy na płótnie, akwarele, rysunki, kolaże i obiekty.

Dzieła pochodzące z najwcześniejszego okresu jej twórczości dotykają tematu cielesności, seksualności i kobiecości. Zaprezentowane zostaną również prace, w których głównym motywem jest zwierzę, hybryda oraz natura. Najnowsze dzieła to obrazy abstrakcyjne.

Więcej informacji

Basia Banda, ciepło z ziemii, 90x140 cm, 2022

Łódź

Muzeum Sztuki w Łodzi | ms1

Wystawa: Andrzej Marian Bartczak. POST-QUAM

14.04.-10.09.2023

kurator: Andrzej Biernacki

Wystawa jest przeglądem wybranych prac artysty: rysunków, malarstwa, ceramiki, obiektów i instalacji składających się na tytułowy cykl „Post quam”, realizowany od roku 1979 do dzisiaj. Prace są inspirowane wydarzeniami z życia artysty, które, jak pisze „zostawiły niezatarte bruzdy w myślach, uczuciach i rozumie” i mają charakter autobiograficzny. Według autora znaczenie tytułu może odnosić się także „do wszelkiej twórczości rozumianej jako trwający w czasie, intencjonalny i precedensowy proces”, w którym dzieła wyrastają na gruncie innych dzieł. Zmaltretowane procesem twórczym materie Bartczaka, przywodzą na myśl „odpady” zbrojnych konfliktów, tego, co z wojny jako cywilizacji śmierci pozostaje, z kruchą ex definitione ceramiką, która jako niemal jedyna zostaje po cywilizacjach życia… Wzruszyć strukturą dzieła staje się naczelną ideą Bartczaka, a za nim – twórców wystawy.

Więcej informacji

Andrzej Marian Bartczak, materiały kuratorskie, 2023, dzięki uprzejmości Muzeum Sztuki w Łodzi

Wystawa: Ewa Latkowska-Żychska. Puls-y

28.04.-27.08.2023

kuratorka: Paulina Kurc-Maj

Wystawa poświęcona twórczości profesor Ewy Latkowskiej-Żychskiej prezentuje prace wykonane jej własną techniką czerpania papieru i techniką japońską. To kunsztowne, swego rodzaju malarstwo, odzwierciedlające bogactwo struktury zastosowanej materii. „Puls-y”, czyli rytmy przyrody i życia, jak twierdzi artystka: „papier powstaje przez ciągły ruch i w nim udaje się zapisać tę energię działania”.

Profesor Ewa Latkowska-Żychska jest założycielką istniejącej od 1999 roku unikatowej Pracowni Papieru w Akademii Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi. Wystawa jest realizowana w ramach serii prezentacji dokonań środowiska artystycznego związanego z łódzką Uczelnią.

Więcej informacji

Ewa Latkowska-Żychska, Z czerwienią, 2018, papier ręcznie czerpany techniką własną, 325 x 106 cm, dzięki uprzejmości autorki

Wystawa: Henryk Stażewski. Późny styl

21.04.-27.08.2023

kurator: David Crowley

Henryk Stażewski, postać-legenda, należał do grona autentycznych pionierów awangardy lat 20. i 30. poprzedniego stulecia. Tytułowy „późny styl”, którego symptomy obserwujemy już w latach 50., pokrywa się w znacznej mierze z jego twórczością powojenną, kiedy to zmagał się wyzwaniem bycia artystą w zmieniających się warunkach społeczno-politycznych i kulturowych oficjalnie chwalony, staje się ważną postacią dla opozycji lat 80., do której się zbliżył. Wystawa przygotowana przez irlandzkiego kuratora Dawida Crowleya pomyślana jest jako niezwykły wehikuł przemierzający czasy, nurty, kierunki, w celu odpowiedzi na pytanie: jaki kształt przybrała imaginowana (jeszcze) w awangardowej twórczości przedwojennej – PRZYSZŁOŚĆ.

Więcej informacji

Henryk Stażewski, Relief 2, 1972, kolekcja Muzeum Sztuki w Łodzi

Wystawa: Sala Neoplastyczna. Stan Początkowy

31.05.2023 - do odwołania

kuratorka: Paulina Kurc-Maj

W związku z 75. rocznicą powstania Sali Neoplastycznej podjęto próbę odtworzenia owego historycznego układu Galerii Sztuki Nowoczesnej. Nie jest to zadanie łatwe. Z pierwotnej ekspozycji zachowało się jedynie pięć czarno-białych fotografii. Nie istnieje szczegółowa lista konkretnych prac eksponowanych w salach. Postanowiono odtworzyć ją w sposób zbliżony do tego, jak mógł wyglądać w czasie inauguracji w 1948 roku, i w oparciu o koncepcję prezentacji zbiorów sztuki Mariana Minicha, która została opublikowana w jego artykule O nową organizację muzeów sztuki (1965). Była to koncepcja bliska Teorii widzenia (1958) Władysława Strzemińskiego i opierała się na badaniu formy dzieła sztuki. W momencie powstawania Sala stanowiła część Galerii Sztuki Nowoczesnej, przygotowanej przez ówczesnego dyrektora Muzeum Mariana Minicha.

Sala Neoplastyczna to przestrzeń ekspozycyjna zaprojektowana przez Władysława Strzemińskiego dla Muzeum Sztuki w Łodzi i udostępniona publiczności w 1948 roku. Dzisiaj umieszcza się ją w szeregu najważniejszych inicjatyw artystycznych sztuki awangardowej w Polsce i na świecie. Obok Kabinett der Abstrakten – Gabinetu Abstrakcji El Lissitzkiego, otwartego w Provinzialmuseum w Hanowerze w październiku 1927 roku, jest przykładem wyjątkowego w historii muzealnictwa miejsca zaaranżowanego przez samych artystów awangardowych specjalnie do ekspozycji ich sztuki.

Więcej informacji

Władysław Strzemiński, Projekt Kompozycji wnętrza mieszkaniowego, 1930 źródło: Kompozycja przestrzeni, obliczenia rytmu czasoprzestrzennego, Biblioteka „a.r.”, nr 2, Łódź 1931

Muzeum Sztuki w Łodzi | ms2

Wystawa: Włodzimierz Pawlak. Dzienniki 1989-2022

10.03–11.06.2023

kurator: Andrzej Biernacki

Prezentacja kompletu Dzienników, szczególnej części malarskiego dorobku Włodzimierza Pawlaka, następuje w czasie kryzysu cech i wartości, które zrębytego właśnie cyklu konstytuują przede wszystkim: ekstremalnej introwersji,benedyktyńskiej pracy i trwania przy efektach odwiecznego medium. Pomimo niekończących się prób powtórzeń tych samych czynności, malarstwo to nie ma w sobie nic mechanicznego. Jest instynktowne, nieprecyzyjne, swobodne. Jak wyjdzie. Bo choć Pawlak od dawna nie maluje postaci ludzkich, to, co maluje, jest niesłychanie ludzkie. Rodzaj tej jego malarskiej humanistyki, mimo że zredukowanej do najprostszych gestów, angażuje nasze ośrodki zarówno intelektualne, jak i emocjonalne, dając przeżycie totalne.

Więcej informacji

Włodzimierz Pawlak, Dziennik A, Litera Z, Ź, Ż, 1988, kolekcja Muzeum Sztuki w Łodzi

Fotofestiwal - Międzynarodowy Festiwal Fotografii w Łodzi

15 - 25.06.2023
Centra festiwalowe: Art_Inkubator, OFF Piotrkowska

Fotofestiwal odbędzie się po raz dwudziesty drugi w pofabrycznych przestrzeniach na terenie całego miasta. W centrum festiwalowym Art_Inkubator znajdą się wystawy z programu Nadzieja, czyli międzynarodowe projekty przybliżające inspirujące postaci, odważnych artystów, silne społeczności i ich działania podjęte na przekór powszechnym, fatalistycznym narracjom o naszej rzeczywistości.

„Zainspirowały nas słowa amerykańskiej pisarki i aktywistki Rebeki Solnit, że nadzieja domaga się działania; działanie nie jest możliwe bez nadziei” - mówią Krzysztof Candrowicz i Marta Szymańska odpowiedzialni za program festiwalu.

W programie znajdzie się także kilkanaście wystaw niezwiązanych z tematem głównym: m.in. „AREA: SZTUKA NA PARKIECIE. Warhol, Basquiat i S-ka”. Wielkoformatowe, dynamiczne i odważne kadry Volkera Hinza przybliżą historię klubu nocnego, którego blask rozświetlił w latach osiemdziesiątych ulice nowojorskiego Dolnego Manhattanu. Na zdjęciach zobaczymy gwiazdy światowej sceny artystycznej m.in. Warhola, Basquiata, Madonnę czy Grace Jones, tuż obok everymanów zmieniających się w kogoś innego na jedną, widowiskową noc.

Mocnym punktem programu będzie premiera stworzonych specjalnie na tę edycję Fotofestiwalu nowych fotografii Zbigniewa Libery. Kolejna duża wystawa indywidualna przedstawi prace Grzegorza Przyborka, cenionego w Polsce i za granicą łódzkiego artysty. Fotofestiwal to także przekrój najciekawszych zjawisk współczesnej fotografii, czyli Program Otwarty. W nim sześć projektów wybranych przez międzynarodowe jury spośród kilkuset zgłoszeń z całego świata i imponujące wizualnie projekty dotykające różnorodnej tematyki: rzeczywistości krajów Zatoki Perskiej, stosunku człowieka do wody w Sierra Leone czy życia i problemów przybrzeżnych społeczności Kolumbii. Na specjalnym pokazie slajdów zobaczymy projekty bliskie współczesnej Europie: Ihara Hancharuka badającego zjawisko propagandy militarnej obecnej od lat w Białorusi, projekty Lisy Bukreyevej i Marcina Kruka dotyczące wojny w Ukrainie oraz serię fotografii Kingi Wrony o wybuchu wulkanu Cumbre Vieja na La Palmie. Pokaz slajdów i wystawa grupowa „Na krawędzi" z Programu Nadzieja powstały, dzięki współpracy Fotofestiwalu z Futures Photography - międzynarodową platformą łączącą niemal dwadzieścia instytucji fotograficznych z Europy.

Więcej informacji

©Volker Hinz, exhibiton AREA, Fotofestiwal 2023

Nowy Sącz

BWA Sokół

Wystawa: Grzegorz Witek – RZEŹBA

21.04.-11.06.2023

Twórczość Grzegorza Witka – rzeźbiarza, autora obiektów i instalacji przestrzennych – to osobliwa opowieść o człowieku i jego relacjach z naturą, o ładzie i harmonii świata, o życiu i rytuałach codzienności, o trwaniu i przemijaniu. W kręgu zainteresowań i poszukiwań artysty, profesora warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, znajdują się zagadnienia poruszające istotne, ważne dla człowieka sprawy. Są wśród nich kwestie wymagające obiektywnych i prawych rozstrzygnięć, związane z istnieniem i sensem życia, dobrem i złem, wolnością i zniewoleniem. Otwarty na wyzwania współczesności, na swój sposób odnosi się do ludzkich przeżyć, emocji i dokonań. Inspiruje go człowiek nieustannie zmagający się z przeciwnościami losu, uwikłany w realia codzienności oraz przyroda – tajemnicza, metafizyczna, spontaniczna i niepokorna… Współczesny człowiek żyje zewsząd otoczony ludźmi, zwierzętami i roślinami, tysiącami przedmiotów, machin i budowli. Uwikłany jest w przeróżne wydarzenia i działania; osaczony gwarem, chaosem, nadmiarem informacji. Zatraca poczucie wartości, wyzbywa się wrażliwości. Pogłębiający się kryzys humanistyczny i ekologiczny utrudnia ludziom tworzenie sprawiedliwej, sensownej i przychylnej im przestrzeni życiowej. Rzeźby i obiekty Grzegorza Witka wzbudzają dojmujące refleksje na temat obecnego stanu rzeczy, prowadzą przemyślną grę z tradycją, zachęcają do rozwagi i powściągliwości, do zmagań z istniejącymi uwarunkowaniami duchowymi i materialnymi, rejestrują upływ czasu.

Więcej informacji

Grzegorz Witek, Jan Chrzciciel, 2001, drewno, ceramika, woda, rzemień, wys. 200 cm

Olsztyn

BWA Olsztyn

Wystawa: Ryszard Grzyb "Ja chrząszcz"

18.05 – 02.07.2023

Kuratorka: Katarzyna Piskorz

„Ja chrząszcz” to wystawa, na której zaprezentowanych zostanie ponad sto prac na papierze autorstwa Ryszarda Grzyba tworzonych w przeciągu trzech dekad (lata 70.-90). Zazwyczaj rysunki zalegają na dnie szuflady, gubią się na marginesach notatek, nieśmiało poprzedzają prace malarskie cieszące się większą estymą. Jednocześnie to właśnie one są pierwotnym środkiem ekspresji i idei, nieraz punktem wyjścia dla dalszych artystycznych poszukiwań. U Grzyba każdy rysunek jest bytem autonomicznym, skończonym, ale i docenionym przez samego twórcę. Wiele z prac na papierze poprzedzało malarski obraz nieświadomie, częstokroć z wieloletnim wyprzedzeniem. „Ja chrząszcz” jest tytułem jednego z wierszy Grzyba, a także tomu poezji, który towarzyszył ekspozycji oraz ją dopełniał o treści, które łatwo ulegają przeoczeniu w dorobku artystycznym malarza. W jednym ze swoich tekstów Grzyb wspominał o niezbędnej dla sztuki „kategorii niemożliwości”, która nakazuje baczne przyglądanie się rzeczywistości i wyławianie z niej niesamowitości. Jednakże na odłów ten składają się zarówno momenty magiczne, niezwykle piękne, jak i upiorne i ohydne. Żartobliwość, obsceniczność i prowokacyjność rysunków Grzyba przypominają, że bywamy, bez wyjątku, fascynujący, ale i absurdalni, i paskudni. I zamiast biadolić i załamywać ręce, lepiej zmierzyć się z tym faktem z wyrozumiałością, dystansem i humorem

Więcej informacji

Grzyb Ryszard, Byc albo nie byc, 1988, olowek kredka papier, 29.7 x 20.9 cm

Orońsko

Centrum Rzeźby Polskiej

Wystawa: Monika Drożdżyńska - Jota złośnica

15.04.–11.06.2023 w Galerii Kaplica

Kuratorka: Paulina Kuhn

Na wystawie Jota złośnica pokazywanej w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku Monika Drożyńska nawiązuje do walk o polską ortografię z przełomu XVIII i XIX wieku i pozwala materializować się historii na własnych zasadach. W Galerii Kaplica za pomocą wyhaftowanych kul artystka wprawia historię w ruch, słowa zamieniając w ciało, a dawne spory w zabawę. Drożyńska wciela się w kuglarkę, by zatrzeć granicę między baśnią i historycznymi faktami i z dystansu opowiedzieć o naturze językowych i politycznych konfliktów.

Więcej informacji

Monika Drożynska - Zabawa. fot. Grzegorz Slapak

Wystawa: Hanna Nowicka - MONADY

15.04–4.06.2023 w Galerii Oranżeria

Kurator: Leszek Golec

Na wystawie „Monady" zaprezentowane zostaną prace z lat 2000–2023 odwołujące się do ciała jako podmiotu uwikłanego w sferę emocjonalną, łączącą się z pojęciem bliskości i jej ambiwalentnym charakterem. Innym aspektem poruszanym na ekspozycji jest kwestia jak ciało/podmiot kreowane jest przez kontekst kulturowy i społeczny. Ciało to doświadcza presji, utraty, przemocy, obcości.

Artystka opisując swoje dzieła mówi: „Moje obiekty/rzeźby wykonane są z cielistej gumy, która jest dla mnie swoistym substytutem ciała i skóry, a jej haptyczny wymiar jednoznacznie definiuje przedstawienie”.

Więcej informacji

Kozioł ofiarny, 2015, guma, kozioł gimnastyczny, 125 cm x 85 cm x 65 cm,, Exporting Gdańsk exhibition, Croatian Association of Fine Arts, Zagreb, 2015

Wystawa: SAM HAVADTOY - MEMORY OF LOVE

15.04–11.06.2023

Kuratorka: Marlena Kruk

Wystawa „Memory of love” prezentowana jest w zabytkowych wnętrzach Pałacu Józefa Brandta. Wśród historycznych przedmiotów, mebli i dzieł sztuki Sam Havadtoy sytuuje znane postacie zakodowane w świadomości zbiorowej. Twórca, podobnie jak artyści pop-artu, obnaża to, jaki wpływ na społeczeństwo mają mainstreamowe media, wszechobecna reklama i wywodząca się z niej estetyka. Sposób w jaki „konsumowane” są wirtualne obrazy staje się coraz szybszy i mniej refleksyjny. Ludzkość zapycha się językiem obrazkowym niczym „fast foodem”. Dostarcza on uzależniającą dawkę dopaminy, łatwo go skonsumować, trudniej strawić, nie dostarczając odżywczych refleksji i głębokich przemyśleń. Artysta w historycznej przestrzeni tworzy surrealistyczno-popową wizję, w której przeszłość i fantazja mieszają się, a tęsknota za niewinnością dzieciństwa skontrastowana jest z rzeczywistością niekoniecznie bajkową.

Dla Sama Havadtoya realizowane prace mają wartość terapeutyczną. Gdy pokrywa je sobie tylko znanymi opowieściami z życia, uwalnia uśpione emocje. Otulając dzieła koronką i kolejną warstwą malarską, w symboliczny sposób żegna się ze swoimi wspomnieniami. Akt tworzenia jest dla niego aktem odkrywania samego siebie. Jak powiada, za każdym razem nie może doczekać się, aż otworzy nowe „drzwi” artystycznej ekspresji, aby doświadczyć tego, co się za nimi kryje. Jest wiecznie ciekawy świata. I to właśnie odkrywamy w jego pracach: pozwalają one na chwilę znów stać się dzieckiem, które koncentruje się na jasnej stronie życia, nieświadome, że trudne historie i niechciane emocje pozostają ukryte pod koronką i mieniącymi się, świetlistymi, barwnymi, malarskimi punktami.

Więcej informacji

Sam Havadtoy, drewniany krucyfiks na tle okrągłej koronki

Poznań

Galeria Piekary

Wystawa: Jan Pamuła. Przyjemność obcowania z kolorem

05.05–16.06.2023

Fundacja 9/11 Art Space i Galeria Piekary zapraszają na wystawę prac Jana Pamuły Przyjemność obcowania z kolorem. Twórca, zainspirowany technikami cyfrowymi, szybko stał się polskim pionierem sztuki komputerowej. Przez spuściznę artysty wybrzmiewa silna fascynacja matematyką, językiem porządku, ale również refleksja nad doborem koloru, przywołując na myśl malarstwo Roberta Delaunay’a czy Paula Klee.

Pierwsze zetknięcie z owocami pracy Pamuły wywołuje wewnętrzne poczucie harmonii, ofiarowujące satysfakcjonujący spokój. To precyzyjny ład, ścisły porządek formy, namaszczające doświadczenie objawiającej się przed odbiorcą symetrii. Wrażenia te trafnie wpisują się w kod twórczości polskiego artysty malarza, grafika, byłego rektora Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, teoretyka sztuki, który tworzył prace z zakresu technik tradycyjnych, ale również mediów cyfrowych. Eksponowane prace Jana Pamuły z lat 70. prezentują głównie rezultat fascynacji logicznym porządkiem świata. Cykl Układ z trójkątem ujmuje konsekwencję kolorystycznej wariantywności, geometrycznej różnorodności minimalistycznej formy. Ascetyzm ten nie oznacza jednak ubogości treści; matematyczny porządek przedstawiony w dziełach odwołuje się do zasad regulujących rzeczywistość, zazębiających się niczym ewokowane kształty. Warstwa konceptualna odgrywa w tym wypadku najważniejszą rolę. Unaocznia istotę symetrii, systemowości, harmonicznej perfekcji proporcji.

Więcej informacji

J. Pamuła, Kanon II, 1974-5, akryl na płótnie, 120x120cm, fragment

Muzeum Narodowe w Poznaniu

Wystawa: KENYA HARA. Make the Future Better Than Today

24.03-30.07.2023

Kuratorka: Anna Grabowska-Konwent

To pierwsza w Polsce autorska wystawa jednego z najbardziej uznanych na świecie japońskich projektantów – Kenya Hary. Od 1993 r. związany jest z Nippon Design Center, w ramach którego prowadzi własne studio/think-tank Hara Design Institute. Jest twórcą wielu międzynarodowych wystaw, dyrektorem kreatywnym firmy MUJI, autorem książek łączących design z filozofią życia. Traktując design jako uniwersalną mądrość zgromadzoną w społeczeństwie, planuje i realizuje różne projekty oparte na komunikacji.Na wystawie prezentowane są wybrane przez artystę plakaty oraz książki, które stanowią trzon ekspozycji, wśród nich projekty przygotowane specjalnie na wystawę w Poznaniu. Towarzyszą im inne realizacje wydawnicze, tj. magazyny reklamowe oraz czasopisma, projektowane od początku jego aktywności zawodowej. W niemal wszystkich pracach autor przywiązuje ogromną wagę do tradycji kulturowej swojego kraju, którą umiejętnie transponuje na nowoczesny język plakatu i inne dziedziny projektowania.

Więcej informacji

plakat wystawy

Muzeum Sztuk Użytkowych w Zamku Królewskim w Poznaniu – oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu

Wystawa: Barbie - nieznane oblicza

9.03-30.07.2023

Kuratorka: Aleksandra Podżorska

Wystawa „Barbie – nieznane oblicze” ukazuje rzadko omawiane wątki z ponad sześćdziesięcioletniego „życia” najsłynniejszej lalki świata. Jest też okazją do poznania historii kobiet, a zwłaszcza ich roli i znaczenia w społeczeństwie amerykańskim w II połowie XX i początkach XXI wieku. Wystawa ta próbuje między innymi odpowiedzieć na pytania: Czy Barbie zasługuje na miano głupiutkiej blondynki? Dlaczego wciąż musi walczyć o prawo do bycia chirurżką – zarówno w życiu zawodowym, jak i w słowniku? Jakie ma szanse na zostanie pierwszą prezydentką Stanów Zjednoczonych? I co się stanie, gdy słowo „Barbie”, zastąpimy w tych pytaniach wyrazem „kobieta”? Ekspozycja ta porusza również ważne wątki społeczne: kwestię rasizmu oraz wykluczenia ze względu na chorobę, niepełnosprawność, płeć czy wiek. Jest też opowieścią o kulturze, wydarzeniach oraz ideach ostatnich kilkudziesięciu lat, w których Barbie brała udział, które odzwierciedlała, a czasem wręcz tworzyła. Czy dziś możemy przejrzeć się w „życiu” Barbie niczym w lustrze i znaleźć w nim swoje odbicie?

Więcej informacji

plakat wystawy

Wystawa: Zwierzę przede mną

28.05 – 20.08.2023

Zespół kuratorski studentów historii sztuki (Anna Jackowska, Sebastian Kańczurzewski, Adriana Kiełczewska, Kamila Lange, Paulina Mazurowska, Wiktoria Przydanek, Kornelia Starczewska, Grzegorz Śliwiński, Agata Wawrowska) pod kierunkiem prof. UAM dr hab. Filipa Lipińskiego i prof. UAM dr hab. Pawła Leszkowicza.

Wystawa w Muzeum Narodowym w Poznaniu jest efektem niemal rocznej współpracy z Instytutem Historii Sztuki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Projekt zakładał stworzenie scenariusza wystawy przez studentów historii sztuki z dzieł przechowywanych w magazynach poznańskiego muzeum.

Pokazane na wystawie dzieła z motywami animalistycznymi ujęte są w ramy narracyjne uznające specyficzną dla „nie-ludzi” sprawczość. Przyjęta perspektywa zoocentryczna zakłada odejście od tradycyjnych metod badania sztuki, akcentujących kluczową rolę człowieka, i podkreśla znaczenie zwierząt innych gatunków. Jak pisze Dorota Łagodzka: „zoocentryczne interpretacje sztuki nie negują dotychczasowych interpretacji, lecz pozwalają dostrzec w dziełach coś innego – miejsce zwierzęcia lub zwierząt w strukturze wizualnej dzieła i jego treści”. To właśnie koncentracja na owej inności, różnica pozwalająca zejść z dobrze już utartych ścieżek myślenia i opowiadania o reprezentacjach z motywami zwierzęcymi, stanowi zasadniczą ramę wystawy.

Więcej informacji

Kenya Hara (ur. 1958), Tamotsu Fujii (ur. 1949) (F), >Iro-ni tsuite katatte-wa ikenai< [Issey Miyake] im product / Nie opowiadaj o kolorach, 1998, OB (offset barwny), 103 x 73

Piotrków Trybunalski

Ośrodek Działań Artystycznych

Wystawa: Henryk Waniek „Kwadratura koła III”

28.04-11.06.2023

Henryk Waniek jest malarzem surrealistą. Realizuje swoje wizje w tradycyjnym malarstwie olejnym, zajmuje się również rysowaniem, grafiką wydawniczą i plakatem oraz sporadycznie scenografią do sztuk teatralnych. W ramach prezentowanej w ODA wystawy śląski artysta zaprezentuje nie tylko realizowane w latach 2018-2022 prace z cyklu „Kwadratura koła”, ale również starsze, silnie osadzone w aurze mistycyzmu dzieła.

Więcej informacji

H. Waniek, Anatomia zmierzchu

Wystawa: Andrzej Marian Bartczak – „Przesłanie”

26.05-30.06.2023

Kurator: Andrzej Hoffman

Wystawa Andrzeja Mariana Bartczaka w piotrkowskim Ośrodku Działań Artystycznych, na której zaprezentowanych jest trzydzieści pięć prac, wśród nich rysunki, malarstwo, księgi, wiersze, ceramika i obiekty z lat 2002-2023, jest próbą poszukiwań przesłania jakie wyłania się z twórczości autora - depozytariusza dziedzictwa słów i obrazów, którego twórczość jak mało kogo jest rozpięta między słowem a obrazem.

Więcej informacji

Andrzej M. Bartczak, fragment ksigi Malarz rozerwany i wiersze, 2023 r., foto. ODA

Radom

MCSW Elektrownia

Wystawa: Sport Games

17.06-10.09.2023

Kuratorzy: Łukasz Rudecki i Paweł Witkowski

Kolebką sportu jest starożytna Grecja. Stąd też wywodzi się ideał zjednoczenia piękna ducha i ciała znany jako kalokagathia (kalos – piękny, agathos – dobry, cnotliwy). Wtedy to nastąpił związek między sztuką a sportem. Wystawa „Sport Games” ma na celu pokazanie mnogości zjawisk we współczesnym sporcie, które są zauważalne przez artystów i przekute na język sztuki. Koncept prezentacji zostawia pełną dowolność twórcom na własną interpretację tych zjawisk. Szczególnie pożądane i ciekawe dla odbiorcy jest inne spojrzenie na temat sportu. Uwypuklenie zjawisk powszechnie przemilczanych, niezauważanych, ignorowanych i tylko marginalnie trafiających do społecznego dyskursu. Sport pokazany jako pewnego rodzaju gra, która zawładnęła społeczną świadomością. Stała się rodzajem religii czy sensem życia. Jest częścią programowania społecznego już od najmłodszych lat, a sportowcy kreowani jako superbohaterowie. Czy w sporcie jeszcze jest miejsce dla zasad kalokagathia, czy są już tylko inne priorytety? Wystawa w Mazowieckim Centrum Sztuki Współczesnej Elektrownia w Radomiu jest fascynującym pokazem intelektualnych dokonań wyjątkowych artystów w temacie, zdawałoby się, niełatwym. Będziemy świadkami ponownego, symbolicznego połączenia sportu ze sztuką, czyli powrotu do źródła naszej europejskiej kultury.

Więcej informacji

Katarzyna Kukuła, Wyścigi, 2022, olej na płótnie, 140 x 180 cm

Wystawa: Agata Agatowska, Power& Fashion

27.04-25.06.2023

Kurator: Romuald K. Bochyński

Ekspozycja na tarasie składa się z 6 figuratywnych rzeźb, wykonanych w różnych materiałach (m.in. w brązie i tworzywie sztucznym), przedstawiających kobiety. Świat mody stanowi źródło inspiracji dla artystki, której wiele rzeźb ukazuje modelki w fantazyjnych strojach, zapożyczonych z projektów największych krawców. Agatowska, zafascynowana modą, którą traktuje przede wszystkim jako kulturowy fenomen, porusza problem wzajemnego oddziaływania na siebie dwóch obszarów kultury – wysokiej, elitarnej i popularnej, masowej.

Więcej informacji

Agata Agatowska, bez tytułu (Czerwona, rzeźba z Rynku), 59x101cm, brąz, 2016, fot.archiwum artystki

Słupsk

Bałtycka Galeria Sztuki Współczesnej

Wystawa: REFIGURACJE

30.03 – 30.06.2023

Kurator: Roman Lewandowski

W autobiograficznych Pamiętnikach Malte-Lauridsa Brigge’a (1910) Rainer Maria Rilke pisze, że „Jest moc ludzi, ale jeszcze znacznie więcej twarzy, bo każdy ma ich kilka. Są ludzie, co jedną twarz noszą latami”, mimo że ,,twarz się zużywa” i „rozłazi się jak rękawiczki noszone w podróży”. Wystawa „Refiguracje” przewrotnie i intencjonalnie odwołuje się do konkretnych nazw, oblicz, realizacyjnych procedur i tytułów cykli malarskich wykorzystywanych w artystycznej twórczości przez Krzysztofa Nowickiego, Łukasza Patelczyka, Filipa Wierzbickiego-Nowaka. Jednocześnie ekspozycja ma z założenia zaprezentować sztukę, która nie obawia się cytatu ani zapożyczeń, która z płynnością i lekkością wpisuje się w estetykę kolażu oraz technikę patchworku. W rezultacie cały projekt ma składać się z działań, dzieł oraz artystycznych gestów artystów, których chociaż nie łączy wspólna biografia, za to zbliża wrażliwość na estetyczne i semantyczne gry.

Więcej informacji

Filip Wierzbicki, Sol” z cyklu „Mitologie,240x170cm, akryl na płótnie,2022

Szczecin

TRAFO Trafostacja Sztuki

Wystawa: Patrycja Orzechowska „Przytulmy to, co ciemne”

26.05-13.08.2023

kurator: Stanisław Ruksza

Praktyka artystyczna Patrycji Orzechowskiej opiera się na materialności rzeczy, tajemniczym życiu przedmiotów i choreografii społecznej. W swoich ostatnich realizacjach zajmuje się głównie ontologią zorientowaną na przedmiot, archeologią przyszłości i relacją ludzie-przedmioty. Ta zależność często bywa obsesyjna, miłosna czy sentymentalna. Jednocześnie pracując na resztkach, na gotowych przedmiotach, na ludzkim ciele uprawia mimochodem fizyczny i mentalny recykling.

Na wystawie solowej Przytulmy to, co ciemne zostaną pokazane prace z ostatnich lat, których wspólnym medium jest ceramika, użyta jako proteza na zgromadzonej kolekcji ready-mades. Praca jest wynikiem fascynacji artystki światem materialnym oraz życiem rzeczy, czerpie z doświadczenia teatru przedmiotu, gdzie szczególnie podkreślony zostaje użytkowo-manipulatywny aspekt ludzkiej relacji z przedmiotami. Główne miejsce zajmą przedmioty magiczne obdarzone mocą poruszania się i działania, rzeczy i ich afektywność, emanacja, sekretne życie, śmierć, reinkarnacja oraz archeologia przyszłości, artefakty stworzone przy współudziale ludzkich i nie-ludzkich istot, wibrująca materia gdzieś na skali między martwą rzeczą a żywą obecnością.

Patrycja Orzechowska, DADA VODOU, 2020

Toruń

Galeria Sztuki Wozownia

Wystawa: True Toy Story

12.05–11.06.2023

kuratorka: Natalia Cieślak

W popularnej kreskówce zabawki zgromadzone w chłopięcym pokoiku „ożywały”, gdy nikt na nie nie patrzył. W przestrzeni galerii odwrotnie – egzystują i przemawiają właśnie wtedy, kiedy stają się obiektem wnikliwego oglądu.

Gry, zabawki i inne obiekty związane z szeroko pojętymi dziecięcymi rozrywkami to motywy często pojawiające się w sztuce współczesnej. Prace związane z nurtem toy art czy pochodnymi mu tendencjami funkcjonują w szerokim wachlarzu kontekstów, ponieważ ich potencjał jest praktycznie niewyczerpany. Lalki, krasnale czy figurki z Kinder Niespodzianek zyskują w nich podmiotowość i współuczestniczą w kreowaniu opowieści osnutych wokół różnych aspektów rzeczywistości. Niejednokrotnie autorki i autorzy tego typu prac bazują na własnej biografii i nostalgii za czasami, kiedy w czterech ścianach dziecięcego pokoju odnajdywali przestrzeń bezpieczeństwa czy nawet sacrum.

W świecie nawiązań do dziecięcej ekspresji wiele zdarzyć się może. Bajkowa konwencja rysunkowa ma potencjał, by stać się formą namysłu nad pułapkami technologii i rygorem efektywności. Ranny, gumowy jelonek i armia małych pingwinów mogą przyjąć rolę narratorów opowieści piętnujących okrucieństwo wobec zwierząt i edukującymi o zmianach klimatycznych. Wystawa „True Toy Story”, bazując na ambiwalencji, która wpisana jest w zabawkowe uniwersum prac współczesnych artystek i artystów, przywołuje historie nie zawsze pogodne i z happy endem, ale szczere i prawdziwe.

Więcej informacji

fot. materiały promocyjne

Wystawa: Sonia Rammer: „O kobiecie, która myślała, że jest psem”

25.05–9.07.2023

W trakcie pobytu rezydencjalnego na Grenlandii Sonię Rammer otaczała śnieżna, majestatyczna i lodowata pustka, w której jednymi z nielicznych ruchomych elementów były psy. Artystka obserwowała ich zwyczaje i sposoby poruszania się po śniegu, by w końcu wejść w ich rolę własnym ciałem. Sonia Rammer pragnie oddać sprawiedliwość indywidualnej zwierzęcej egzystencji, sama performatywnie wchodząc w jej skórę i mierząc się ze smakowaniem uczucia stawania się radykalnie Innym wobec własnego człowieczeństwa i ludzkiej tożsamości. Zarówno fotografie, jak i dokumentacja wideo, zrobione przez artystkę, są minimalistyczne: niewielka sylwetka „psa” porusza się spokojnie na mroźnym pustkowiu. To ekstremalne środowisko do testowania granic własnej tożsamości i prowokowania do refleksji nad (nie)szczelnością gatunkowych granic czy schyłkiem antropocenu z jego nadętym przekonaniem o wyższości człowieka ponad innymi gatunkami zamieszkującymi Ziemię.

Sonia Rammer, O kobiecie, która myślała, że jest psem, wideo z performansu, 2022

Wystawa: Szymon Osiński: „Mitopeja koloru”

25.05–9.07.2023

Bodźcem do podjęcia tematu koloru było dla artysty doświadczenie panoszącego się po ścianach, współczesnego malarstwa (często młodego), którego nastawienie wobec koloru wydawało się przyjmować posthistoryczny charakter. Szeroko przyjęta teoria kolorów oraz zaskakująco popularna psychologia barw jawią się jako niepodważalnie słuszne, przy czym, jak mogłaby to sugerować historia, ich zasadność nie jest wcale tak oczywista. Temat rodzi wiele uniwersalistycznych pokus. Liczne dziedziny, które go podejmują, mają tendencję do zamykania się we własnych bańkach. Brak dialogu między głęboko wyspecjalizowanymi dyscyplinami prowadzi do nierzetelnych badań oraz wniosków – kwestia koloru jest bynajmniej nierozwiązana.

Celem projektu Szymona Osińskiego jest stworzenie alternatywnego systemu kulturowego odczytu barw, a w kontekście wystawy w Wozowni – przedstawienie wstępnych założeń tegoż systemu. W ujęciu artysty: „Kolor nie jest brany pod uwagę jako potencjalne medium kreowania nowych znaczeń ani też przesuwania znaczeń dotychczasowych. Wchodzę w spór z dotychczasowym jego postrzeganiem. Budując osobny kontekst, oczekuję uzyskania przez barwę pewnej autonomii. Zakładam a priori, że kolor jest odczytywany przede wszystkim poprzez pryzmat kultury, zatem jako tkanka informacyjna (język) nie posiada inherentnych znaczeń”.

Sam tytuł „Mitopeja koloru” wiąże się ze zjawiskiem obecnym w literaturze okresu romantyzmu, polegającym na celowym przejmowaniu wątków mitologicznych i tworzeniu na ich podstawie fikcyjnych motywów literackich, zwanych motywami mitopeicznymi. Współcześnie mitopeizacja dotyczy nie tylko literatury, ale także np. filmów czy gier komputerowych.

Więcej informacji

Szymon Osiński, Pejzaż. Archiwum (fragment)

Warszawa

Muzeum Narodowe w Warszawie

Wystawa: W atelier artysty

24.03-18.06.2023 w Gabinecie Fotografii w Galerii Sztuki XIX wieku

Kuratorka: Anna Masłowska ze Zbiorów Ikonograficznych i Fotograficznych MNW

Pracownia artysty zawsze była przestrzenią ekskluzywną i tajemniczą. Niedostępna dla przeciętnego odbiorcy sztuki, fascynowała jako miejsce kreacji. Zainteresowanie pracowniami artystów nabrało szczególnego znaczenia w 2. połowie XIX wieku. Istniejąca wśród miłośników sztuki potrzeba obcowania nie tylko z dziełem, lecz także z twórcą i miejscem jego pracy, niejako uczestnictwa w akcie tworzenia, została wykorzystana przez rozwijający się dynamicznie rynek sztuki. Otwieranie atelier dla publiczności stało się zabiegiem promocyjnym i narzędziem autoprezentacji artysty.

W Muzeum znajduje się unikatowa w skali kraju kolekcja fotografii. Znaczną część zbioru tworzą zdjęcia z 2. połowy XIX wieku. Szansę na ich zobaczenie daje Gabinet Fotografii MNW. To niewielka, kameralna przestrzeń wydzielona w stałej Galerii Sztuki XIX Wieku. Ze względów konserwatorskich fotografie są prezentowane rotacyjnie, w trzymiesięcznych odsłonach. Każdy z kolejnych pokazów, opartych na autorskich scenariuszach, pozwala prześledzić związki między fotografią a innymi dziedzinami sztuki XIX wieku.

Aleksander Karoli, Odlewnia rzeźb Piusa Welońskiego w Mokotowie pod Warszawą, 1905, odbitka fotograficzna, Muzeum Narodowe w Warszawie

Wystawa: Bez gorsetu. Camille Claudel i polskie rzeźbiarki XIX wieku

28.04– 27.08.2023

Kuratorka: dr Ewa Ziembińska, Współpraca kuratorska: Alicja Gzowska

W XIX wieku rzeźbiarstwo, wymagające ciężkiej pracy w brudzie i pyle, nadal traktowano jako profesję typowo męską. Ponadto modelowanie nagich ciał w glinie uważano za zajęcie nieodpowiednie dla kobiet. Był to jednocześnie czas kształtowania się ruchów i organizacji kobiecych, które podejmowały walkę o równouprawnienie w różnych obszarach życia. Kobiety zaczęły aktywnie zaznaczać swoją obecność także na polu sztuki rzeźbiarskiej, a do głosu doszło pokolenie artystek, które zabiegały o kształcenie się w tej zarezerwowanej dotąd dla mężczyzn dziedzinie sztuki i uzyskanie profesjonalnego tytułu zawodowego. Wystawa w MNW opowie o pionierskiej generacji polskich rzeźbiarek XIX wieku, które przecierały artystyczne szlaki kolejnym pokoleniom kobiet. Tola Certowicz, Antonina Rożniatowska, Jadwiga Milewska, Natalia z Tarnowskich Andriolli, Maria Gerson-Dąbrowska, Amelia Jadwiga Łubieńska i Felicja Modrzejewska – to tylko niektóre z nich. Większość żyła i tworzyła równolegle ze słynną uczennicą Auguste’a Rodina – Camille Claudel, której prace również znajdą się na wystawie. Będzie to pierwsza w Polsce prezentacja prac tej artystki.

Więcej informacji

Tola Certowicz, Pokora, przed 1918, 69 x 44 x 32 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie, fot. Igor Oleś

Wystawa: MNW kolekcjonuje. Zakupy z lat 2017–2022

11.05–27.08.2023

Kurator: dr Piotr P. Czyż

Muzeum Narodowe w Warszawie stale uzupełnia i rozbudowuje swoją kolekcję. W latach 2017–2022 do zbiorów zakupiono dzieła Marca Chagalla, Francisca Goyi, Meli Muter, Wojciecha Weissa oraz Stanisława Wyspiańskiego. Pozyskano także prace najwybitniejszych polskich artystek i artystów współczesnych, działających na wielu polach sztuki, m.in. Zuzanny Janin, Grzegorza Kowalskiego, Zofii Kulik, Teresy Murak i Aleksandry Waliszewskiej. Wiele cennych nabytków zakupiono w związku z wielkimi wystawami monograficznymi organizowanymi przez MNW: w ten sposób do zbiorów trafiły m.in. prace Stanisława Ignacego Witkiewicza oraz Anny Bilińskiej i zespół prac najlepszych uczennic paryskiej Académie Julian.
Wśród nabytków ostatnich lat znajdują się obiekty tak różnorodne jak unikatowa fotografia Nadara, intrygujące francuskie miniatury, kompletny serwis deserowy porcelany miśnieńskiej z połowy osiemnastego wieku lub przykłady dwudziestowiecznej polskiej sztuki użytkowej, jak meble projektu Edwarda Trojanowskiego i Edmunda Homy czy ceramika z Chodzieży i Ćmielowa. Wśród prezentowanych eksponatów znajdą się także zabytki z Chin i Japonii oraz zakupy uzupełniające kolekcję Muzeum Plakatu, jak malarski projekt Tadeusza Gronowskiego. Na szczególną uwagę zasługują trzy dzieła sztuki dawnej. Dwie malowane kwatery z wizerunkami świętych, autorstwa florenckiego artysty Cosima Rossellego, łączą się z samymi początkami istnienia Muzeum (wówczas Sztuk Pięknych) i zakupem obrazów wielkich mistrzów na słynnej aukcji zbioru Johanna Petera Weyera w Kolonii w 1862 roku. Z kolei mający doskonałą proweniencję szesnastowieczny rysunek Dręczenie św. Antoniego związany z Martinem Schongauerem należy do kategorii dzieł, które nie tylko wzbogacają zbiory, ale także otwierają szerokie perspektywy badawcze. Na wystawie zostanie pokazany zróżnicowany wybór (ponad 120 dzieł) nabytków MNW z ostatnich sześciu lat. Ekspozycja da publiczności wgląd w fascynujący proces rozbudowywania muzealnej kolekcji.

Więcej informacji

Stanisław Ignacy Witkiewicz, Wieloryb i Andromeda, z cyklu „Kompozycje Astronomiczne”, 1918, pastel i papier naklejony na tekturę, fot. Muzeum Narodowe w Warszawie

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie

Wystawa: Bez mistrza, bez pana. Ruchomy obraz i feministyczne tworzenie światów

12.05 – 16.07.2023

Kuratorki: Erika Balsom, Hila Peleg

Wystawa Bez mistrza, bez pana. Ruchomy obraz i feministyczne tworzenie światów zaprezentuje filmy powstałe głównie w latach 70., 80. i 90. To różnorodne stylistycznie prace, których wspólnym mianownikiem jest przynależność do gatunku non-fiction – filmu niefabularnego, który obejmuje zarówno dokumenty, jak i film eksperymentalny, sztukę wideo, film edukacyjny, a także docu-fiction (film dokumentalny z elementami fikcji). Zazwyczaj do ich tworzenia używano zupełnie innych metod produkcji niż tych stosowanych w przemyśle filmowym, stawiając nacisk na pracę kolektywną czy eksperymentalne formaty.

Jaki motyw spaja filmy wybrane na wystawę w MSN-ie? To twórcze poszukiwanie nowego języka wizualnego, który mógłby oddać różne doświadczenia i przekroczyć dotychczasowy sposób przedstawiania kobiet, zazwyczaj podporządkowany męskiemu spojrzeniu i męskiej przyjemności. Jak wskazuje Gundula Schulze, bohaterka prezentowanego na wystawie filmu Helke Misselwitz Aktfotografie, dla którego punktem wyjścia był wydany w 1978 roku poradnik dla fotografów-amatorów dotyczący kobiecych aktów: „Obraz kobiecego piękna tworzony dla publiczności nie jest prawdziwy. Jest to iluzja. A kobieta, która go współtworzy, jest na nim oddana, nie ma z nim nic wspólnego, bo jej codzienność (…) jest tak naprawdę zupełnie inna”.

Symboliczną matronką wystawy jest Trinh T. Minh-ha – pochodząca z Wietnamu reżyserka, pisarka i teoretyczka kina. To ze zbioru jej esejów zapożyczony został angielski tytuł wystawy No Master Territories, co w dosłownym tłumaczeniu oznacza terytoria bez pana/mistrza. Fraza ta przywołuje obraz pana i niewolnika, odnosząc tematykę wystawy do kolonialnego wyzysku i niewolnictwa. Wybrzmiewa w nim również sposób widzenia świata, który jest wolny od podziału na osobne konkurujące ze sobą terytoria. Trinh T. Minh-ha odrzuca mistrza – wszechwiedzący autorytet – który zdominował powojenny świat kina, by oddać pole twórczości inspirowanej kobiecym aktywizmem, często kolektywnej, powstałej we wzajemnej współpracy.

Wystawa nie dąży tworzenia historii kina kobiet w miejsce historii kina mężczyzn. Siłą napędową prezentowanych na niej praktyk artystycznych jest marzenie o radykalnej przemianie i odrzucenie autorytetu przyjętych norm. Zobaczymy na niej prace twórczyń, które traktują obrazy tworzone za pomocą kamery nie tylko jako sposób wchodzenia w relację ze światem, ale także narzędzie do jego przekształcania.

Więcej informacji

Han Ok-hee, Untitled 77-A [Bez tytułu 77-A], 1977, 6’17’’, Korea Południowa, Asia Culture Center (ACC)

Muzeum Warszawy

Wystawa: Zgruzowstanie Warszawy 1945–1949

30.03–3.09.2023

Kurator: Adam Przywara

Warszawa powstała z gruzów. Dosłownie – gruz był podstawowym materiałem budowlanym, a praca w ruinach codziennością. Powojenna odbudowa była procesem złożonym, czasochłonnym i wymagającym ogromnych nakładów pracy. Wpłynęła nie tylko na architekturę miasta, lecz także na jego krajobraz przestrzenny oraz odradzające się w nim relacje społeczne i ekonomiczne. Wystawa Zgruzowstanie Warszawy 1945–1949 jest nowym spojrzeniem na mit odradzającej się po wojnie stolicy i jedną z najbardziej fascynujących kart jej historii. Fenomen odbudowy w nowatorski sposób ukazuje unikalny materialny charakter miasta odradzającego się wspólnym wysiłkiem. Prowadzi przez proces przemiany ruin w gruzy, a gruzów w materiały budowlane, z których warszawianki i warszawiacy tworzyli przyszłość swoją i powojennej Warszawy. Pierwsze lata po wojnie mijały na odgruzowywaniu i wyburzaniu ruin, ale także odzyskiwaniu cegieł i żelaza, produkcji gruzobetonu, z których odbudowywana była stolica. Po raz pierwszy na wystawie o odbudowie Warszawy gruzy stały się kluczowym elementem ekspozycji i punktem wyjścia koncepcji kuratorskiej. Pokazane zostaną pochodzące z kolekcji Muzeum Warszawy elementy rzeźb i architektury, kafle piecowe czy ceramika, a także materiały używane do odbudowy: cegły rozbiórkowe i gruzobeton. W kontekście historycznym osadzą je fotografie, grafiki, malarstwo, dokumenty archiwalne, mapy i infografiki oraz materiały audiowizualne (kroniki filmowe i nagrania historii mówionej), a we współczesności prace artystek i artystów, takie jak przygotowana specjalnie na wystawę praca Diany Lelonek czy rzeźba Moniki Sosnowskiej, stworzona z betonu i stali zbrojeniowej.

Więcej informacji

Wojciech Fangor, Murarze, 1950, Muzeum Warszawy

Wystawa: Biuro Odbudowy Ukrainy

1.12.2022–2.07.2023

Na pytanie, jaka ma być Ukraina po wojnie, nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Architekt i artysta Petro Vladimirov zaprosił do wspólnych rozważań ukraińskich ekspertów z dziedziny architektury, urbanistyki, prawodawstwa i ochrony zabytków. Projekt pokazuje, jak te dziedziny rozwijały się do 24 lutego 2022 roku i jaki kontekst tworzą dla przyszłej odbudowy. Tytuł nawiązuje do Biura Odbudowy Stolicy, które odpowiadało za odbudowę Warszawy po II wojnie światowej. Instytucja przywołana jest na płaszczyźnie emocjonalnej – widzowie będą mogli przekonać się, że część pytań, przed którymi stoi dziś Ukraina, jest zbliżona do tych, na które musieli odpowiedzieć warszawiacy prawie 80 lat temu. Są jednak także istotne różnice, które zostaną poruszone w programie wydarzeń.

Odbudowa Ukrainy już się rozpoczęła. Choć trwa wojna, widać działalność wolontariuszy, którzy odgruzowują miasta i naprawiają zbombardowane domy na wyzwalanych terenach. W tle odbywa się mniej widoczna praca instytucjonalna – tworzenie ram organizacyjnych i prawnych odbudowy kraju. Biuro Odbudowy Ukrainy pokazuje zagadnienia, z którymi mierzą się osoby zaangażowane w tworzenie realiów powojennej Ukrainy. Odbudowa to bowiem możliwość transformacji państwa – stworzenia nowych instytucji, porzucenia dotychczasowych przepisów, szybkiego wdrożenia reform. Jest to przestrzeń wymiany doświadczeń, a przede wszystkim namysłu nad możliwościami i problemami, przed którymi stoi ten kraj.

Więcej informacji

Biuro Odbudowy Ukrainy, fot. T. Kaczor

Muzeum Woli, oddział Muzeum Warszawy

Wystawa: Kim Lee. Królowa Warszawy

2.02–30.07.2023

Kuratorka: Magdalena Staroszczyk

Wykreowana przez Andy’ego Nguyena postać stała się ikoną polskiej kultury queerowej. Kim królowała na warszawskiej scenie przez niemal dwie dekady, do śmierci w 2020 roku. Pozostawiła po sobie kolekcję ponad tysiąca kostiumów, które stały się punktem wyjścia do wystawy w Muzeum Woli. Andy Nguyen (Kim Lee) był wybitnym artystą, w sposób szczególny związany z Warszawą. To tu mieszkał, najczęściej występował na deskach teatrów i klubów, a także tworzył odwołując się do symboli i wartości związanych z miastem. Przez osiemnaście lat obecności na scenie Kim Lee wystąpiła ponad tysiąc pięćset razy. Wcielała się w postaci ikoniczne dla polskiej i warszawskiej kultury, takie jak Violetta Villas, Warszawska Syrenka czy Hanka Ordonówna. Wielokrotnie nawiązywała też do swoich korzeni i kultury wietnamskiej. Andy własnoręcznie tworzył, a potem wielokrotnie przerabiał swoje stroje.Działał na rzecz integracji społeczności wietnamskiej i polskiej, a także akceptacji społecznej lesbijek, gejów, osób biseksualnych, transpłciowych i queer, współpracując z organizacjami równościowymi, m.in. Kampanią Przeciw Homofobii, Lambdą, Stowarzyszeniem Miłość Nie Wyklucza. Kim Lee pojawiała się też na Paradach Równości i Manifach.

Garderoba Kim Lee – jako miejsce i kolekcja strojów zarazem – stała się inspiracją dla artystki Agaty Zbylut. Jej projekt dokumentacyjnoartystyczny, który powstał dzięki stypendium artystycznemu m.st. Warszawy, stanowić będzie drugą część wystawy. Zdjęcia Zbylut zwracają uwagę na misterny proces przygotowywania kostiumów, odsłaniając tworzące je szwy i konstrukcje. Przestrzeń garderoby jest także tematem pracy dokumentalistki Pat Mic powstałej na zamówienie Muzeum Warszawy. Jej esej fotograficzny ukazuje przepych, różnorodność, ale i uporządkowanie kolekcji. Wykonane po śmierci Kim Lee fotografie strojów wydobywają ich teatralność i podkreślają nieobecność drag queen.

Więcej informacji

W garderobie Kim Lee, fot. Pat Mic, Muzeum Warszawy

Galeria Promocyjna, Staromiejski Dom Kultury

Wystawa: A rzeki popłyną syropem z daktyli

14.04–10.06.2023

kuratorka: Michalina Sablik

Bunt i niezadowolenie powołują do życia każdą utopię. Ania Grzymała w najnowszym cyklu malarskim „A rzeki popłyną syropem z daktyli” wyraża niezgodę na świat zastany. Marzy, fantazjuje, antycypuje, projektuje i eksperymentuje. Nie boi się rozwijania wyobraźni społecznej, nawet jeśli może być posądzona o infantylność czy naiwność. W najnowszych obrazach wychodzi od frazy kończącej klasyczne bajki „i żyli długo i szczęśliwie”. Pyta, jak mogłaby wyglądać utopia i co należałoby kolektywnie zrobić, żeby zaistniała. Pisze baśń i na jej podstawie maluje obrazy, przedstawiające etapy ewolucji społeczeństwa w stronę „lepszego świata dla wszystkich”. Na jej obrazach papież rozmawia z delfinami, biznesmeni siadają w ławkach szkolnych, spod czapek wyjmowane są „ziarenka nienawiści”, a zabawa kończy się wspólną kąpielą w jacuzzi przedstawiciela Ku Klux Klanu, wydry i muzułmanki. Pisze i maluje swoją utopię z perspektywy „usytuowanej”. W kontrze do znanych utopii historycznych, nie umieszcza jej na oddalonej wyspie czy w fantastycznej krainie. Ulokowuje ją w wyraźnym „tutaj” - polskiej rzeczywistości, wśród ursynowskich bloków, we wschodnio europejskiej metropolii, kilkaset kilometrów od toczącej się wojny, w kraju spolaryzowanym politycznie i mierzącym się z nierównościami ekonomicznymi.

Więcej informacji

Anna Grzymała, Eat the rich, akryl na płótnie, 100 x 110 cm, 2022

Zachęta - Narodowa Galeria Sztuki

Wystawa:Drugiej wiosny nie będzie… Dzieci i sztuka w XX i XI wieku

31.03–18.06.2023

kuratorka: Joanna Kordjak współpraca kuratorska: Julia Harasimowicz

Tytuł wystawy przywołuje słowa Franza Cižka, pioniera edukacji artystycznej z początku XX wieku. Odnoszą się one do okresu dzieciństwa i brzmią jak przestroga, ale też wezwanie do odpowiedzialności i działania. Czy my, dorośli, potrafimy podjąć to wyzwanie, szczególnie wobec problemów, z jakimi mierzą się dziś dzieci i młodzież: przemocą doznawaną na co dzień, doświadczeniem pandemii, wojny i uchodźstwa? Co możemy zrobić, żeby wpłynąć na poprawę kondycji psychicznej dzieci i młodzieży, jak sprawić, by ich głos był słyszalny? Na wystawie przywołane są zarówno praktyki pionierów nowoczesnej pedagogiki (jak Janusz Korczak, Maria Montessori czy Célestin Freinet) i alternatywnej edukacji z początku i pierwszej połowy XX wieku (począwszy od modernistycznych koncepcji rozwijanych w Bauhausie), jak i współczesne odwołania do tych źródeł. Ich wspólnym mianownikiem jest wspieranie kreatywności dzieci poprzez interdyscyplinarność, naukę różnych umiejętności i doświadczanie rzeczywistości różnymi zmysłami.

Więcej informacji

Monster Chetwynd, Piegi i motyle. Śniło mi się, że się obudziłem, 2022, wideo, dzięki uprzejmości artystki

Wystawa: Małgorzata Mirga-Tas. Przeczarowując świat

29.04–23.07.2023

kuratorzy: Wojciech Szymański, Joanna Warsza

Od 28 kwietnia można oglądać w Zachęcie długo oczekiwaną instalację polsko-romskiej artystki Małgorzaty Mirgi-Tas Przeczarowując świat. Dwanaście monumentalnych tkanin inspirowanych cyklem fresków znajdujących się w jednym z najbardziej tajemniczych budynków w historii architektury europejskiej — Palazzo Schifanoia w Ferrarze — podbiło serca publiczności i krytyków 59. Biennale Sztuki w Wenecji, a teraz stanie się dostępne dla widzów Zachęty.

W 2022 roku wielkoformatowe patchworki zamieniły Polski Pawilon w Wenecji w „pałac obrazów”, ukazujący widzom trzy równolegle, a jednocześnie przenikające się opowieści, nawiązujące do różnych porządków (kosmiczny, zodiakalny i codzienny), będących odniesieniem do historii i teraźniejszości romskiej mniejszości na polskich ziemiach. Wystawa jest manifestem artystki na temat tożsamości, próbą odnalezienia miejsca romskiej społeczności w europejskiej historii sztuki. Inspiracją dla powstania instalacji stał się cykl XV-wiecznych fresków z Sali Miesięcy w Palazzo Schifanoia w Ferrarze. Ich symbolika, na którą składają się znaki zodiaku, dekany, alegorie miesięcy, a także koncepcja cykliczności i wędrówki obrazów przez czas i przestrzeń — Indie, Persję, Azję Mniejszą, starożytną Grecję, Egipt i Europę — stała się wizualnym i ideowym punktem odniesienia dla Małgorzaty Mirgi-Tas, która wpisuje w nią polsko-romskie wernakularne doświadczenie historyczne. Tytuł wystawy został zainspirowany książką Silvii Federici Re-enchanting the World: Feminism and the Politics of the Commons (2018). Autorka proponuje w niej ponowne zaczarowanie świata jako sposób odzyskiwania idei wspólnoty oraz odbudowania relacji z innymi, w tym aktorami nie-ludzkimi: zwierzętami, roślinami, wodą czy górami. Ten bezprzemocowy proces, w którym istotną rolę odgrywają kobiety, odmienia obecne niepomyślne losy świata, zdejmując z niego zły czar i urok.

Więcej informacji

Widok wystawy, fot. Daniel Rumiancew

Miejsce Projektów Zachęty

Wystawa: Delirium Decadence

14.04–25.06.2023

kuratorka: Magda Kardasz

Kerner zafascynowana wywodzącym się z tradycji żydowskiej światem wykreowanym przez Singera łączy w swojej twórczości zaczerpnięte z niego motywy z elementami różnych starożytnych mitologii i ludowych legend lub symbolami z dziedziny magii czy alchemii. Artystka zwraca uwagę, że powtarzalność występujących w mitach motywów dowodzi niezmienności ludzkiej natury. Czerpie inspirację z rozmaitych źródeł i buduje na ich podstawie lub w dialogu z nimi swoje własne, nowe opowieści. Na wystawę w Miejscu Projektów Zachęty przygotowała totalną instalację Delirium Decadence. Składają się na nią niewielkich rozmiarów ceramiczne rzeźby — osobiste bestiarium artystki, a także kolażowe grafiki na ceramicznych naczyniach i powielone na plastikowym podłożu. Podziemną część galerii Kerner przekształciła za to w mroczną jaskinię pachnącą ziemią po deszczu. Mali bohaterowie wyrzeźbieni przez artystkę zdają się wychodzić z ziemi na podobieństwo kiełkujących na wiosnę roślin. Zielone światło sączące się zza stalaktytów i stalagmitów może dawać nadzieję na odrodzenie ludzi, natury i całej planety.

Więcej informacji

Fu Dog, 2023, glina szamotowa, tlenki metalu, angoba fot. dzięki uprzejmości artystki

Wrocław

BWA Wrocław

Galeria SIC!

Wystawa: I & We. Wystawa szkła norweskiego

24.03 - 18.06.2023

Kuratorka: Mika Drozdowska

Najnowsza wystawa w galerii SIC! zbiera prace przedstawiające relację człowiek-natura jako system naczyń połączonych. Jest to prezentacja szkła współczesnego, autorstwa dziesięciu Norweżek, które stworzyły wyjątkowe, artystyczne uniwersa.

Na wystawie zobaczymy selekcję prac obiektowych, wideo oraz fotografii, w których metamorficzny charakter szkła zostaje wykorzystany na poziomie kształtowania się materii, ale także idei. Prezentowane prace są na-rzędziem zaangażowania, generują relacje, performują. Pełnią funkcję nośników informacji, opowiadają przy-szłym generacjom o naszej teraźniejszości, ale też gorzko ją komentują. Są impulsem do zrewidowania wła-snych praktyk artystycznych w kontekście zmian klimatycznych i naszej intensywnej eksploatacji zasobów Ziemi. Niektóre zadają pytanie o to, w jakiej formie, a może czy w ogóle, szkło będzie wciąż częścią naszego życia. Inne, bez krzty powagi odważnie przedrzeźniają rzeczywistość. W niektórych dostrzegamy metaforę ludzkich kodów i zachowań, kolejne zaś są obrazem naszej wytrzymałości i umiejętności adaptacji.

Więcej informacji

Heidi Kristiansen, Gloubi boulga ©Pål Hoff

Galeria BWA Wrocław Główny

Wystawa: Podróż do wnętrza Ziemi

10.03-11.06.2023

Kuratorka: Joanna Kobyłt

Punktem wyjścia dla wystawy jest powieść Juliusza Verne’a z 1864 roku, w której główni bohaterowie odbywają podziemną wyprawę, będącą swoistą podróżą w czasie. Oglądają paleontologiczne ślady życia roślin i zwierząt, łowią prehistoryczne ryby, natrafiają na las gigantycznych grzybów, wreszcie odnajdują szczątki człowieka kopalnego. Cała podziemna struktura wydaje się być niemal stworzona do bytności ludzi pod ziemią. Podróż do wnętrza Ziemi ma charakter eseju wizualnego, w którym sztuka ilustruje ludzkie relacje z wnętrznościami ziemskimi. Jednocześnie wystawa łączy ze sobą dwa wątki kluczowe dla miejsca, w którym się odbywa: podróż i węgiel kamienny. Artyści i artystki zaproszeni do wystawy przyglądają się stosunkowi człowieka do geologicznych zasobów, a ekspozycja przywodzi na myśl dawne muzea historii naturalnej. W pracach pojawiają się wizje podziemnych światów i początków życia, a także temat wydobywania i spalania paliw kopalnych, które to procesy ściśle dyktują warunki życia polityczno - ekonomicznego. Człowiek ukazany jest w relacji do podziemi – z ich zasobami, skałami, minerałami, archeologicznymi artefaktami. Wystawa jest propozycją odczytania książki Verne’a, używając dzisiejszej wiedzy o antropocenie - epoce zawłaszczonej przez człowieka i o konsekwencjach przekształceń planety.

Więcej informacji

Patrycja Orzechowska, Przytulmy to co ciemne, kolaż 2022

Pawilon Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej

wystawa: Otto Piene. Gwiazdy

22.01-25.06.2023

Kuratorka: Iwona Dorota Bigos

Pierwsza w Polsce indywidualna wystawa prac Ottona Piene – światowej sławy niemiecko-amerykańskiego artysty, jednego z założycieli grupy ZERO. Pokazane są jego słynne rzeźby powietrzne „Długie gwiazdy” (2014) oraz instalacja świetlna „Praska przestrzeń światła” (2002/2017).

Jako artysta Piene zrezygnował z tradycyjnego malarstwa, aby tworzyć dzieła ze światła, ognia i ruchu. Łączył sztukę awangardową z najnowocześniejszą techniką, tworząc uniwersalne dzieła, którym znaczenie nadawali sami widzowie – wypełniając je swoimi emocjami i doświadczeniami. Ożywiał instalacje, aby ruchem i kolorem kreować świat oparty na empatii i równości.

Więcej informacji

Otto Piene, „Długie gwiazdy”, 2014, © Otto Piene Estate / VG Bild-Kunst, Bonn, dzięki uprzejmości Sprüth Magers. Fot. M. Lorek

Galeria OP ENHEIM

Wystawa: WIDZENIE CIAŁEM. Kolekcja Galerii Studio

13.05 - 20.08.2023
Kuratorki: Natalia Andrzejewska, Dorota Jarecka, Paulina Olszewska

Wystawa to pierwsza prezentacja wybranych dzieł pochodzących z Galerii Studio we Wrocławiu. W ramach ekspozycji, będzie można oglądać dzieła takich twórców i twórczyń, jak m.in. Keith Haring, Magdalena Abakanowicz, Andy Warhol, Barbara Falender, Teresa Pągowska czy Agata Bogacka i Alicja Bielawska. Jest zainspirowana przez te nurty filozofii i estetyki, które są krytyczne wobec epoki człowieka. Bierze się z intuicji, mówiącej o tym, że niektóre współczesne prace artystyczne sięgają w podobne rejony wrażliwości, które Flusser odkrył w pięknym ośmioramiennym stworzeniu. A także z innego, także intuicyjnego wglądu, że pewne wydarzenia w sztuce lat 70. XX wieku, zapowiadały te ośmiornicze impulsy. Już kiedyś takie fale były wysyłane i odbierane, już kiedyś ktoś do kogoś się dostrajał na tej amplitudzie drgań.

Jest to pierwszy pokaz warszawskiej Kolekcji Galerii Studio we Wrocławiu. Kolekcja została założona przez Józefa Szajnę w 1972 roku w Teatrze Studio w Warszawie i stanowi jedną z najistotniejszych w Polsce publicznych kolekcji sztuki po 1945 roku. W jej skład wchodzi ponad tysiąc obiektów wykonanych w różnych mediach. Jej główny trzon to dzieła polskich twórców modernizmu i neo-awangardy, dopełnione przez prace artystów międzynarodowych. Jest to oczywiście wybór. Całkowicie subiektywny. Z lampą na głowie, wędrując przez mroki magazynów Studio, rozglądamy się wokół, porozumiewając się ze sobą przy pomocy nie skodyfikowanego w pełni, lecz dla nas zawsze czytelnego, systemu znaków.

Więcej informacji

fot. materiały pormocyjne

Muzeum Etnograficzne Oddział Muzeum Narodowego we Wrocławiu

Wystawa: Nie zapomnisz. Pamięć, pamiątka, pamiętnik

20.05 - 8.10.2023

Kuratorka: Elżbieta Berendt

Prezentowane przedmioty zostały stworzone dla zatrzymania czasu, wywoływania wspomnień, zapamiętania ulotnych emocji lub uhonorowania ludzi i zdarzeń. Upamiętniają wydarzenia, zjawiska i emocje znaczące dla dziejów narodu, społeczności lokalnych, grup połączonych zawodem, pasją czy światopoglądem, rodzin i jednostek. Pochodzą z różnych czasów, związane są z różnymi warstwami społecznymi, a na potrzeby wystawy zostały starannie wyselekcjonowane ze zbiorów muzealnych i prywatnych.

Trzon ekspozycji stanowić będą obiekty kultury ludycznej i popularnej, upamiętniające każdy znaczący moment ludzkiego życia. Nie zabraknie szpitalnych opasek z identyfikatorem dziecka po narodzeniu, przestrzennych obrazów z początku XX w. przygotowywanych na pamiątkę chrztu, fotografii, obrazków i medalików komunijnych, artefaktów imieninowych i urodzinowych – kartek, życzeń, upominków. Na wystawie pojawią się także obiekty upamiętniające proces kształcenia, wśród nich świadectwa, odznaki, fotografie, tableau ze zdjęciami absolwentów. Interesującą grupę eksponatów stanowić będą pamiątki z wojska – fale, czyli kalendarze popularne w latach 80. XX w., które pozwalały odliczać czas do zakończenia służby wojskowej.

„Poczucie mijającego czasu sprawia, że staramy się nadać pamięci wymiar materialny, a dla nas muzealników także ponadczasowy” – mówi dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu Piotr Oszczanowski. „Gromadząc, konserwując, badając, popularyzując werbalne, wizualne i materialne «ślady» pamięci czynimy ją dobrem uniwersalnym, powszechnie dostępnym i trwale komentowanym. Tworzą one jedyną i niepowtarzalną dokumentację naszego życia, naszych doświadczeń, wreszcie… nas samych. Czymże bylibyśmy, gdyby nie to wszystko, co tworzymy, czym się otaczamy i co po sobie pozostawiamy? To właśnie te «ślady» pamięci zaświadczają o naszym człowieczeństwie. Kto wie, czy nie w sposób najprostszy, a to zawsze oznacza – najdoskonalszy”.

Więcej informacji

fot. materiały pormocyjne

Wszystkie cytaty zostały zaczerpnięte z oficjalnych materiałów prasowych uczestniczących w przeglądzie wydarzeń.

Obieg po Sztuce Współczesnej przygotowany pod redakcją Aleksandry Pudlak

Aleksandra Pudlak

W tle wykorzystano zdjęcie udostępnione przez MS1 w Łodzi: Projekt Kompozycji wnętrza mieszkaniowego, Władysław Strzemiński,1930 źródło: Kompozycja przestrzeni, obliczenia rytmu czasoprzestrzennego, Biblioteka „a.r.”, nr 2, Łódź 1931.